Przedwzmacniacze gramofonowe

Przedwzmacniacz gramofonowy jest jednym z niezbędnych komponentów każdego zestawu, w którym wykorzystywany jest odtwarzacz winyli.  Wszyscy miłośnicy czarnej płyty powinni pamiętać, że urządzenie to odpowiada za korekcję oraz wstępne wzmocnienie sygnału przekazanego z wkładki gramofonowej. Od zastosowanego przedwzmacniacza gramofonowego w dużej mierze zależy zatem, jaką jakość dźwięku ostatecznie uzyskamy z zestawów głośnikowych. Świadomy wybór odpowiedniego urządzenia pozwoli w pełni wykorzystać potencjał zestawu audio z gramofonem jako urządzeniem źródłowym.

Podział przedwzmacniaczy gramofonowych ze względu na umiejscowienie w systemie:

Przedwzmacniacze gramofonowe występują w różnej konfiguracji w systemach stereo. Warto zatem poznać możliwe opcje. Możemy tutaj wyróżnić:

• Gramofony z wbudowanym przedwzmacniaczem

• Wzmacniacze lub amplitunery z wbudowanym przedwzmacniaczem gramofonowym (z wejściem phono)

• Zewnętrzne przedwzmacniacze gramofonowe

Gramofony z wbudowanym przedwzmacniaczem

Część gramofonów ma wbudowany przedwzmacniacz gramofonowy. W tym przypadku jest to jeden z modułów elektronicznych znajdujących się wewnątrz obudowy. Dzięki temu wstępnie wzmocniony sygnał może zostać przekazany bezpośrednio z gramofonu do wzmacniacza lub amplitunera.

Zakup gramofonu z wbudowanym przedwzmacniaczem polecamy początkującym użytkownikom, którzy z uwagi na ograniczony budżet lub niewielką ilość miejsca w pomieszczeniu dążą do tego, aby system audio nie był zbyt rozbudowany.

Warto sprawdzić, czy urządzenie ma przełącznik umożliwiający odłączenie wbudowanego przedwzmacniacza gramofonowego. Wówczas użytkownicy zyskują możliwość skorzystania z zewnętrznego modułu przedwzmacniacza gramofonowego.

Wzmacniacze lub amplitunery z wbudowanym przedwzmacniaczem gramofonowym

Ze względu na popularność gramofonów, wielu producentów wzmacniaczy oraz amplitunerów umieszcza w swoich urządzeniach wbudowany przedwzmacniacz gramofonowy. Użytkownik może łatwo sprawdzić, czy dane urządzenie zostało wyposażone w ten moduł. Jeśli na tylnej ściance widnieje wejście analogowe, oznaczone jako phono oznacza to, że można do niego podłączyć odtwarzacz płyt winylowych. Polecamy także sprawdzić specyfikację danego urządzenia. Producenci wyraźnie zaznaczają, że dany model wzmacniacza lub amplitunera ma przedwzmacniacz gramofonowy.

Obsługa wkładek MM

W większości wypadków wejście phono we wzmacniaczu lub amplitunerze obsługuje gramofony z wkładką MM. Jedynie wyższej klasy urządzenia wyposażone są w rozbudowany układ przedwzmacniacza gramofonowego, zdolny do obsługi gramofonów nie tylko z wkładką MM, także wkładką typu MC.

Zewnętrzne przedwzmacniacze gramofonowe

Zakup zewnętrznego przedwzmacniacza to najprostszy sposób na poprawę brzmienia zestawu gramofonowego. Takie urządzenia mają  własny zasilacz. Dzięki temu wrażliwy na zakłócenia sygnał o niskim napięciu odseparowany jest od innych obwodów wzmacniacza, co wpływa na wyższą jakość wzmacnianego sygnału. Takiego odtwarzacza winyli nie trzeba wówczas podłączać do wejścia phono, wystarczy standardowe wejście liniowe.

Część producentów sprzętu audio oferuje wysokiej klasy modele, które wyposażone są w znacznie lepsze komponenty oraz bardziej zaawansowany tor sygnałowy niż wejście phono we wzmacniaczu, czy amplitunerze, co ma bezpośrednie przełożenie na jakość dźwięku. Takie przedwzmacniacze gramofonowe w większości przypadków służą do  obsługi wkładek MM oraz MC.

Niektóre modele zewnętrznych przedwzmacniaczy gramofonowych wyposażone są w regulację siły wzmocnienia sygnału audio, która pozwala dopasować sygnał do parametrów konkretnej wkładki gramofonowej. Dzięki temu użytkownik może być pewien, że potencjał zestawu gramofonowego zostanie w pełni wykorzystany.

Zewnętrzny przedwzmacniacz gramofonowy polecamy bardziej zaawansowanym użytkownikom, którzy mają odpowiedni budżet na zakup odpowiedniej klasy komponentów. Należy bowiem pamiętać, że aby uzyskać bezkompromisowe brzmienie, wszystkie urządzenia zestawu audio powinny być odpowiednio dobrane. Warto także mieć na uwadze to, że w takim systemie dużą rolę odgrywają akcesoria dobrej jakości.

Podział przedwzmacniaczy gramofonowych ze względu na typ obsługiwanej wkładki

W sprzedaży dostępne są dwa podstawowe typy wkładek gramofonowych: MM (od ang. Moving Magnet) oraz MC (od ang. Moving Coil). Warto przed zakupem przedwzmacniacza gramofonowego sprawdzić, jaki typ wkładki wykorzystujecie obecnie w gramofonie.

• Przedwzmacniacze gramofonowe MM

• Przedwzmacniacze gramofonowe MM/MC

Przedwzmacniacze gramofonowe MM

Przedwzmacniacze do gramofonu obsługujące wyłącznie wkładki elektromagnetyczne (MM) to zazwyczaj mniej zaawansowane modele. Napięcie wkładek MM wynosi, w zależności od modelu od około 2 mV do 7 mV. Przedwzmacniacze do gramofonu obsługujące wyłącznie wkładki MM są z reguły nieco tańsze od konstrukcji obsługujących także wkładki magnetoelektryczne (MC).

Jeśli zatem planujecie stworzyć funkcjonalny zestaw z gramofonem, który nie musi kosztować majątku, wkładka MM oraz obsługujący ją przedwzmacniacz gramofony MM będą odpowiednim wyborem.

Przedwzmacniacze gramofonowe MM/MC

Przedwzmacniacze gramofonowe z obsługą wkładek MM i MC są bardziej zaawansowanymi technicznie urządzeniami. Napięcie sygnału generowane przez wkładkę z ruchomą cewką (MC) jest znacznie niższe i wynosi, w zależności od modelu, od 0.1 do 2 mV. Należy pamiętać, że sygnał o tak niskim napięciu bardzo łatwo jest zakłócić podczas wzmacniania. Dlatego właśnie jedynie odpowiedniej klasy przedwzmacniacz, który został odpowiednio zaprojektowany i wyposażony w wysokiej jakości komponenty w torze sygnałowym, jest w stanie sprostać temu zadaniu, oferując dźwięk na bardzo dobrym poziomie.  

Decydując się na wkładkę MC oraz przedwzmacniacz ją obsługujący, warto wybrać solidne urządzenie, które zapewni użytkownikowi brzmienie na wysokim poziomie. Renomowani producenci oferują wysokiej klasy, nowoczesne modele obsługujące wkładki MC. Można tutaj wymienić m.in. takie firmy jak Hegel, Lehmannaudio, czy Pass Laboratories, których urządzenia będą doskonale współpracowały z hi-endowymi zestawami stereo z gramofonem, dostarczając dźwięk na najwyższym poziomie. Należy liczyć się jednak z tym, że ceny takich przedwzmacniaczy gramofonowych są wyższe od budżetowych urządzeń. 

Najważniejsze cechy przedwzmacniaczy gramofonowych

Wybierając przedwzmacniacz do gramofonu, warto zwrócić uwagę na parametry techniczne sprzętu. Przed zakupem warto właśnie pod tym kątem przeanalizować poszczególne oferty, zwracając m.in. uwagę na:

• Zniekształcenia THD – parametr ten określa poziom zniekształceń harmonicznych w użytecznym sygnale audio. Nie istnieją przedwzmacniacze pozbawione zniekształceń. Podawana w specyfikacji technicznej wartość powinna być jednak jak najniższa. Wysoka wartość THD w sygnale może spowodować pogorszenie percepcji dźwięku. Umownie można przyjąć, że poziom zniekształceń harmonicznych nie powinien przekraczać 0.05%. W sprzedaży jest jednak wiele modeli, które osiągają niższą wartość THD (od ang. Total Harmonic Distortion).
• Pasmo przenoszenia – określa zakres częstotliwości, jakie jest w stanie przetworzyć dany model przedwzmacniacza do gramofonu. Warto wybrać urządzenie, którego pasmo przenoszenia pokrywa się z zakresem fal dźwiękowych przynajmniej w teorii słyszanych przez człowieka, czyli od 20 Hz do 20 kHz.
• Stosunek sygnał/szum – jest to jeden z najważniejszych parametrów w wypadku przedwzmacniaczy gramofonowych. Sygnał płynący z odtwarzacza winyli jest bowiem podatny na zakłócenia. Należy pamiętać, że im wyższy stosunek sygnału do szumu, tym wyższą dynamikę dźwięku można uzyskać. W przypadku modeli obsługujących zarówno wkładki MM i MC podawane są dwie wartości tego parametru, osobno dla każdego typu wkładki.