Poprzedni
Następny

Dolby Atmos – co to jest? Soundbar, głośniki, amplituner czy kino domowe z Dolby Atmos?

Lata już minęły od momentu, w którym technologia Dolby Atmos – znana dotąd tylko z wysokiej klasy sal kinowych – zawitała pod strzechy. Wiele już napisano i powiedziano o tym standardzie i jego zaletach. Dzięki niemu we własnym salonie możesz usłyszeć helikoptery przelatujące nad głową, pociski odbijające się od sufitu, kapiący deszcz... Brzmi znajomo? W tym tekście skupimy się na części praktycznej. Zapraszamy do lektury!

Eksperci Dobrego Brzmienia

Wstęp, czyli co nieco o rozwoju kinematografii i dźwięku w filmie

Wraz z rozwojem kinematografii dźwięk w filmach przechodził różne etapy „życia”. W pierwszych filmach niemych nie było muzyki wcale. Jedyne efekty słyszalne to odgłosy projektora i reakcja publiczności, która to niekiedy pierwszy raz miała styczność z filmem w kinie.

Na szczęście okres braku muzyki nie trwał długo i już po kilku latach filmom towarzyszyła muzyka na żywo, grana najczęściej na pianinie lub organach teatralnych przez tapera. Osoba ta wygrywała podkład dźwiękowy do wyświetlanych scen, bogatsze kina stać było na 2-3 muzyków. Największym spektaklom towarzyszyła z czasem cała orkiestra symfoniczna co było zapewne niesamowitym wydarzeniem.

Etapem przełomowym w historii dźwięku w filmie była płyta winylowa. Pierwsze ścieżki dźwiękowe wykorzystano około roku 1925 przez wytwórnię Warner Bros. System dźwięku mono nie zawsze był jednak idealnie zsynchronizowany z filmem i już około 1927 roku powstało pierwsze studio filmowe łączące nagrania wideo z muzyką na taśmach filmowych. Sygnały mono z czasem ewaluowały do stereo, a w roku 1929 już około 75% filmów miało na stałe nagraną ścieżkę dźwiękową.

XIX wieczne kino

Wstępne próby z dźwiękiem wielokanałowym przeprowadzono w latach pięćdziesiątych podczas premiery filmu Disney’a Fantasia. Obejmował on swoją realizacją aż 54 głośniki rozmieszone w odpowiednich miejscach w kinie. Niestety na tamte czasy tylko 2 kina na świecie były w stanie odtworzyć taką ilość kanałów, a liczbę głośników zaczęto zmniejszać. W historii audio w filmie mieliśmy systemy o różnej ilości kanałów co sprawiało przede wszystkim kłopot samym kinom, które z radością przyjęły pojawienie się jednego z ważniejszych standardów – Dolby Stereo. System ten, nie dwu a czterokanałowy nieco mylnie nazwany zadebiutował w 1977 roku w filmie Gwiezdne Wojny.

Lata 90 to standard 5.1 i szalony rozkwit filmów nagrywanych z dźwiękiem wielokanałowym. Dobrze przyjęty przez rynek z czasem rozwinął się do systemu głośników 7.1 – uzupełniony o boczne głośniki efektowe. System ten, ciągle wspierany, poszerzał się o kolejne dostępne kanały dźwiękowe, a kina chwaliły się z każdego wyższego wprowadzonego systemu 9.1, 11.2 itp.

Prób nowych standardów kinowych było wiele. Jedne zdobywały aprobatę rynku, inne nie. Przełomowy był dopiero rok 2012, gdy Dolby wypuściło standard Atmos.

Co to jest technologia Dolby Atmos?

Podczas swoich badań laboratoria Dolby przez lata testowały potrzeby rynku. Zauważono np., że niektóre głośniki wcześniej montowane w kinach nie były wystarczająco często użytkowane podczas odtwarzania ścieżki dźwiękowej filmu, a nawet okazywały się zbędne. Stało się jasne, że rozbudowywanie systemów o kolejne głośniki w poziomej płaszczyźnie słyszalności nie ma już sensu. Całą swoją uwagę postanowiono poświęcić trójwymiarowości dźwięku, a ściślej – głośnikom montowanym nad głowami słuchaczy i dźwiękami ponad nami.

Co to jest technologia Dolby Atmos? Bluetooth wspiera takie rozwiązanie?

Technologia Dolby Atmos to rozwiązanie, które do dźwiękowych systemów kinowych wprowadza dodatkowy wymiar, jakim jest wysokość.

O historii i charakterystyce tego standardu już nie raz mówiliśmy na naszym blogu. Jeżeli ktoś chciałby sobie przypomnieć, jak doszło do tego, że w kinie domowym możemy znaleźć się w środku trójwymiarowej sceny dźwiękowej – to najwłaściwsze miejsce do tego celu. W tym miejscu, dla uporządkowania, powiemy tylko tyle, że technologia Dolby Atmos to w praktyce rewolucyjny format kodowania dźwięku obiektowego. Już nie wielokanałowego, a obiektowego właśnie – każdy odgłos słyszany w filmie ma swoje konkretne miejsce w przestrzeni, również tej ponad głowami słuchaczy. Początkowo był dostępny tylko dla bywalców ekskluzywnych sal kinowych. Dziś, dzięki rozwojowi technologii, możemy korzystać z niego we własnym domu. Pan Adam Słodowy mógłby w tym miejscu zapytać: jak zatem zrobić dźwięk w systemie Dolby Atmos we własnym domu? Spieszymy z odpowiedzią.

Główne założenia w standardzie Dolby Atmos

Jak twierdzą inżynierowie z Dolby – cały system skonstruowali od podstaw, nie bazując na wcześniejszych rozwiązaniach. Skupiono się przede wszystkim na ważnym wpływie akustyki pomieszczeń na odtwarzany dźwięk. Badano echo, barwę dźwięku, odbicia. Stworzono w tym celu procesory, które jak nigdy przedtem, znacznie dokładniej przy pomocy mikrofonów kalibracyjnych badały i prawidłowo lokowały rozmieszczenie głośników względem słuchacza. Dodano również głośniki górne.

Zatem, podsumowując założenia względem wcześniejszych systemów 5.1 i 7.1 zyskaliśmy:

  • wykorzystywanie głośników górnych, sufitowych

  • poprawę jakości poprzez dopasowanie np. barwy dźwięku do pomieszczenia

  • większą kontrolę i selektywność dźwięku w układzie 3D.

W prawdziwym świecie dźwięki dochodzą do nas z każdej strony. Wyobraźmy sobie np. że jesteśmy w lesie. Słyszymy tam szumiące na wietrze korony drzew, ćwierkające ptaki, czasem przelatujący nisko samolot. Większość tych dźwięków słyszymy z góry i to chce nam przede wszystkim oddać nowy standard. Zauważono, że wcześniej w filmie takich efektów całkiem sporo traciliśmy, przez co główną ideą nowego standardu stało się przywrócenie ich słyszalności widzom.

Głośniki Dolby Atmos

Co poza amplitunerem powinniśmy posiadać w domu? Przede wszystkim odpowiednie głośniki. Klasyczny zestaw głośników do kina domowego składa się z kolumn fizycznie umieszczonych w różnych miejscach pomieszczenia. O wadach i zaletach każdego z rozwiązań pisaliśmy już w tym miejscu, gdzie odsyłamy każdego, kto jeszcze nie odpowiedział sobie na kluczowe pytanie: soundbar czy zestaw kolumn do kina domowego? Znakomitymi zespołami głośnikowymi, których możliwości potwierdzone są latami doświadczeń oraz niezliczonymi recenzjami zadowolonych użytkowników są głośniki brytyjskiego producenta Bowers & Wilkins.

W systemie Dolby Atmos ustawienie głośników odgrywa bardzo ważną rolę

Kanały wysokości, czyli kompatybilne z technologią Dolby Atmos możemy rozwiązać za pomocą głośników instalacyjnych. Bowers & Wilkins ma w swojej ofercie paletę okrągłych głośników CCM oraz prostokątne CWM. A co, jeżeli nie chcemy zdecydować się na tak poważną ingerencję, jaką jest montaż głośników instalacyjnych? Wówczas z pomocą przyjdą nam możliwości opisanego niżej amplitunera AV Yamaha RX-V6A. Drugą ewentualnością jest wykorzystanie głośników podstawkowych w obudowach, zawieszonych na uchwycie sufitowym. Takim, jak np. Vogels VLB 500.

Alternatywnym rozwiązaniem dla głośników sufitowych są specjalne przystawki montowane na frontowych kolumnach kina domowego. Są one kompromisem między soundbarem a głośnikami sufitowymi umieszczanymi nad głowami słuchaczy.

Tego typu konstrukcje ustawia się najczęściej na kolumnach podłogowych stosowanych w systemie kina domowego. Przykładem tego typu głośników są ELAC Debut 2.0 A4.2 oraz PSB Speakers Imagine XA.

Jeśli nie masz możliwości zastosowania klasycznych głośników sufitowych, dźwięk Dolby Atmos mogą zapewnić specjalne przystawki na głośniki podłogowe, tzw. glosniki Dolby Atmos

Przystawki emitują w stronę sufitu pod odpowiednim kątem. Dopiero po odbiciu od niego sygnał audio trafia do miejsca odsłuchu, co ma symulować korzystanie ze standardowych głośników sufitowych. W systemach bazujących na technologii Dolby Atmos z tego typu rozwiązaniami, w których duże znaczenie mają odbicia dźwięku od sufitu czy innych powierzchni, bardzo ważnym elementem jest odpowiednia akustyka pomieszczenia.

Słuchawki z technologią Dolby Atmos

Z dźwiękiem w technologii Dolby Atmos mogą być kompatybilne także słuchawki, czego doskonałym przykładem jest model Bang & Olufsen Beoplay Portal z licencją Dolby Atmos for Headphones.

Pozwala to zapewnić niezrównane wrażenia dźwiękowe: precyzyjne, wciągające brzmienie, które przenosi słuchacza do centrum akcji. Tego typu rozwiązanie sprawdzi się m.in. podczas gier online typu FPS (od ang. First Person Shooter).

To nie wszytko! Jeśli komputer czy konsola obsługują rozwiązanie Dolby Atmos for Headphones, wówczas możemy cieszyć się trójwymiarowym dźwiękiem przestrzennym na praktycznie dowolnych słuchawkach podłączonych do tego typu urządzeń. Jednakże nie wszystkie słuchawki poradzą sobie dobrze, oczywiście pod względem wytworzenia efektu trójwymiarowości dźwięku, z takim rozwiązaniem. Należy też pamiętać, że technologia Dolby Atmos for Headphones jest płatna, licencjonowana.

Soundbar Dolby Atmos

Ciekawym rozwiązaniem, by cieszyć się dźwiękiem w technologii Dolby Atmos w domu jest zainstalowanie odpowiedniego soundbara. Soundbary to rozwiązanie, na które decyduje się ta część kinomanów, którym zależy na ograniczeniu zajętej przestrzeni, wykorzystanych kabli i poniesionych kosztów. W umieszczanej najczęściej pod telewizorem, szerokiej listwie, mieści się wzmacniacz i cała elektronika – w tym dekodery dźwięku przestrzennego (dekoder Dolby Atmos) – oraz zespół głośników. Można powiedzieć, kinowe all-in-one.

Sundbary są to urządzenia wytwarzające dźwięk przestrzenny w oparciu o odbicia fal akustycznych ścian, podłogi i suftu, z naciskiem na ten ostatni element. W kolumnach lub soundbarach umieszcza się głośniki skierowane do góry pod kątem tak, by po odbiciu dźwięku od sufitu, był on słyszalny ponad nami. Jak to wygląda w praktyce pokazuje poniższa ilustracja.

Soundbar z obsługą formatu Dolby Atmos

Na rynku można dziś znaleźć wiele soundbarów, które określane są przez producentów jako kompatybilne z technologią Dolby Atmos. Oznacza to najczęściej obecność głośników skierowanych do góry tak, aby dźwięk mógł się odbić od sufitu i z tego miejsca dotrzeć do uszu słuchacza.

Niestety, w wielu przypadkach określenie tych urządzeń jako „obsługujące technologię Dolby Atmos” to spore nadużycie. Choć urządzenie dekoduje sygnał zapisany w tym formacie i ma odpowiednie głośniki, to efekt – mówiąc oględnie – pozostawia wiele do życzenia. Dlatego w tym wypadku szczególnie warto poświęcić czas na odsłuch przed zakupem i upewnić się, że jakość dźwięku nas satysfakcjonuje. Chyba, że nie lubimy rozwiązań pośrednich i kompromisów.

Devialet Dione

Wśród soundbarów, które sprawdzą się do odtwarzania dźwięku w technologii Dolby Atmos w domu, uwadze polecamy m.in. takiem modele jak Panorama 3 firmy Bowers & Wilkins oraz Dione firmy Devialet.

Amplituner Dolby Atmos

Rok w rok liczba filmów z nagraną ścieżką dźwiękową Dolby Atmos rosła i szybko standard ten zaczął się przenosić z kin do naszych domów. Producenci odtwarzaczy Blu-ray i amplitunerów kina domowego prześcigali się w liczbie wypuszczanych na rynek produktów wspierających owo rozwiązanie. Dzisiaj w dobrej cenie, adekwatnej do możliwości sprzętu, możemy kupić amplitunery, np. amplitunery Yamaha z Dolby Atmos, takie jak  Yamaha RX-A4A czy jeden z modeli firmy NAD, np. T758 V3i, a do kompletu dobrać odtwarzacz Blu-Ray.

NAD T758 V3i, do obsługi dźwięku 3D niezbędny jest DAC Dolby Atmos obsługujący

NAD T758 V3i to wyjątkowo zaawansowane, wszechstronne urządzenie, kompatybilne z Dolby Atmos i DTS:X, a – od strony obrazu – także sygnał wideo w rozdzielczości 4K. Amplituner sterowany jest systemem BluOS, z którego korzystają urządzenia multiroom ze stajni Bluesound. Jest zatem doskonale przygotowany do bezprzewodowego strumieniowania dźwięku, a inne funkcje sieciowe w połączeniu z AirPlay 2 (ukłon w stronę użytkowników Apple) tylko zwiększają paletę zastosowań tego znakomitego amplitunera.

Amplitunerem, nad którym warto pochylić się chwilę dłużej jest także Yamaha MusicCast RX-V6A. Poza szeregiem najnowocześniejszych zastosowań – jak złącza HDMI 8K, obsługę standardu HDR10+ czy szereg gamingowych usprawnień – wyposażono go w system Dolby Atmos z funkcją wirtualizacji wysokości. To gratka dla wszystkich, którzy korzystają ze standardowych zestawów głośników 5.1, niezawierających głośników sufitowych bądź promieniujących do góry. RX-V6A jest w stanie skonfigurować je w taki sposób, by uzyskać efekt Atmos – dźwięku dobiegającego z góry. Jeżeli zaś posiadamy zestaw siedmiokanałowy, amplituner potrafi odtworzyć efekt aż czterech górnych głośników. W skrócie – efekt „wow!”.

Yamaha RX-V6A

Kino domowe Dolby Atmos

Kino domowe obsługujące standard Dolby Atmos pozwala przenieść się słuchaczowi niemal w centrum filmowej akcji. Dolby Atmos w kinie domowym jest obecny już od roku 2015. Kilka lat to wystarczająco dużo, by nowy format na dobre zadomowił się – nomen omen – w sprzęcie audio-wideo. A szczególnie w urządzeniach, które nie bez kozery uchodzą za  erce kina domowego, czyli amplitunera AV. Jednym z efektów kilkuletniej obecności na rynku jest możliwość znalezienia sprzętu w bardzo korzystnej cenie.

Oprócz amplitunera wielokanałowego, nieodłącznym elementem kina domowego obsługującego technologię Dolby Atmos jest odpowiednio rozstawiony zestaw głośnikowy.

Może on zawierać pogłogowe lub podstawkowe kolumny frontowe, głośnik centralny, głośniki efektowe (jak dla klasycznego systemu kina domowego 5.1 czy 7.1) oraz głośniki odpowiedzialne za przetwarzanie kanałów wysokości, które wprowadza technologia Dolby Atmos (mogą to być np. głośniki sufitowe).

Dolby Atmos - ile głośników?

To, co wniósł standard Dolby Atmos do kina domowego to również nowe oznaczenia amplitunerów, a co za tym idzie rozmieszczenia głośników. Wcześniejsze symbole 5.1, 7.2 ustąpiły miejsca oznaczeniom np. 7.2.2. Jak to odczytywać? Pierwsza cyfra to liczba wcześniej nam znana – określa liczbę głośników możliwych do podpięcia w płaszczyźnie poziomej. Dwa głośniki z przodu, dwa z boku i kolejne dwa z tyłu pokoju, do tego jeden głośnik centralny. Druga cyfra to liczba możliwych do podpięcia subwooferów. Finalnie nowa, trzecia cyfra oznacza liczbę możliwych do podpięcia głośników działających jako głośniki standardu Dolby Atmos. Najpopularniejsze obecnie systemy to 5.1.2, 7.2.2 i 9.2.2, ale już od pewnego czasu zauważamy nowość: x.x.4, czyli cztery głośniki działające w tym standardzie.

Konfiguracja Dolby Atmos z wykorzystaniem odpowiedniego oprogramowania jest bardzo wygodna w obsłudze

Implementacja x.x.4 zakłada, że dwa głośniki sufitowe umieszczamy przed słuchaczem a dwa tuż za nim. To, co zyskujemy to przede wszystkim większa przestrzenność sceny dźwiękowej nad nami oraz większa precyzja efektów filmowych.

Taka ilość głośników dzieli nam to, co się dzieje nad nami z przodu od tego, co dzieje się z tyłu. Podczas filmów akcji daje to możliwości dźwiękowe, jakich nie mieliśmy nigdy wcześniej. Prawda, że wspaniałe?

Dolby Atmos w telewizorze

Według klasycznego schematu źródło-wzmacniacz-głośniki, dla odtworzenia sygnału Dolby Atmos potrzebujemy w pierwszej kolejności jego nadajnika. Od sierpnia 2018 może być nim po prostu telewizor wyposażony w wyjście HDMI w standardzie 2.1. Dlaczego odpowiednia wersja jest tak ważna? Otóż jedną z nowości standardu HDMI 2.1 był eARC –w wolnym tłumaczeniu, ulepszony zwrotny kanał audio. Dzięki odpowiednio szerokiemu pasmu przenoszenia pozwalał on na przesyłanie tak skomplikowanego sygnału, jakim jest Dolby Atmos.

Jeżeli jesteśmy szczęśliwymi posiadaczami odpowiednio wyposażonego telewizora, możemy go podłączyć bezpośrednio do amplitunera AV bądź soundbara – rzecz jasna, również obsługującego standard Dolby Atmos. To niezwykle wygodne rozwiązanie, które daje nam dostęp do całej rzeszy materiałów wideo, dostępnych choćby na Netfliksie. Jeśli jednak posiadamy starszy model telewizora, wciąż nic nie stoi na przeszkodzie. Wystarczy wtedy zaopatrzyć się w odpowiedni odtwarzacz Blu-ray, który przekaże sygnał dalej w odpowiednim formacie.

Dolby Atmos to nie jedyne popularne rozwiązanie od Dolby Laboratories. W niektórych telewizorach obsługiwany jest tryb obrazu Dolby Vision

Dolby Atmos w telefonie i Dolby Atmos w Windows

Z dźwiękiem w formacie Dolby Atmos kompatybilne są także niektóre smartfony. Rozwiązanie to, nawet w tego typu sprzęcie, pozwala na zwiększenie przestrzenności dźwięku odtwarzanego np. na słuchawkach podłączonych do smartfona. Jeśli chcesz cieszyć się dźwiękiem 3D i posiadasz urządzenie mobilne obsługujące Dolby Atmos, wystarczy, że aktywujesz ten tryb przetwarzania w ustawieniach smarftona.

Dźwiękiem Dolby Atmos mogą cieszyć się także posiadacze urządzeń obsługujących system Windows. Mamy tutaj jednak na myśli rozwiązanie Dolby Atmos for Headphones, które w praktyce wykorzystuje cyfrowe przetwarzanie sygnałów (procesor DSP), które tak modyfikuje sygnał źródłowy, aby wywołać efekt trójwymiarowości dźwięku. W pełni realistyczne brzmienie uzyskamy jednak dopiero wtedy, gdy do komputera podłączymy pełnoprawne kino domowe z systemem Dolby Atmos.

Dolby Atmos w Spotify, Tidal, Apple Music

Jaki serwis streamingowy umożliwia korzystanie z dźwięku Dolby Atmos? Czy jest to Spotify, czy Tidal? Czy też może zupełnie inne oprogramowanie do streamingu muzyki?

Jeśli chciałbyś korzystać z rozwiązania Dolby Atmos Music (Muzyka Dolby Atmos), to jest ono obsługiwane przez serwis streamingowy Tidal. Jest dostępne dla wszystkich abonentów Tidal HiFi Plus.

Z dobrodziejstw standardu Dolby Atmos możesz cieszyć się także, jeśli subskrybujesz usługę Apple Music. Dowiedz się, czy Twoje urządzenie z logo nadgryzionego jabłka wspiera ten system dźwięku. Na stronie producenta z pewnością znajdziesz informacje, jak zmienić ustawienia formatu Dolby Atmos w iPhonie, na Macu, HomePodzie czy Apple TV.

Technologia Dolby Atmos Music pozwala cieszyć się Twoją ulubioną muzyką w zupełnie nowej odsłonie, a tym samym odkrywać wszelkie niuanse nagrań stereo. Dolby Atmos daje nagraniom więcej przestrzeni i pozwala lepiej odtworzyć rozmaite szczegóły i emocje jakie w nich drzemią.

Dolby Atmos a Netflix

Obecnie serwis VOD Netflix to jedno z najpopularniejszych źródeł materiałów wideo z dźwiękiem Dolby Atmos. Jak włączyć Dolby Atmos na Netfliksie? Przede wszystkim należy wybrać materiał źródłowy kompatybilny z tym systemem dźwięku przestrzennego. Treści wideo są odpowiednio oznaczone w przeglądarce aplikacji Netlix. Dzięki temu łatwo znajdziesz interesującą Cię pozycję i sprawdzisz jaki standard dźwięku przestrzennego obsługuje. Następnie należy podłączyć urządzenie źródłowe, którym najczęściej jest telewizor, do systemu nagłośnienia obsługującego Dolby Atmos. Pamiętajmy jednak, że dobry dźwięk na Netflix to zasługa nie tylko samego materiału źródłowego, ale też systemu audio-wideo, za pośrednictwem którego zamierzamy oglądać filmy i seriale wykorzystujące technologię Dolby Atmos.

Dolby Atmos opinie ma dobre - to popularny format kodowania dźwięku przestrzennego w kinie domowym

Podsumowanie

Dolby Atmos staje się coraz bardziej popularnym formatem kodowania dźwięku przestrzennego w kinie domowym. Na rynku będą się pojawiać kolejne urządzenia, pozwalające na uzyskanie trójwymiarowej sceny dźwiękowej. Oczywiście, zaproponowana wyżej urządzenia, to tylko przysłowiowa kropla w morzu dostępnych modeli, konfiguracji i rozwiązań. Wszystkich zainteresowanych dopasowaniem konkretnych urządzeń do własnych potrzeb, zapraszamy do jednego z naszych salonów sprzedaży (po kliknięciu w konkretny salon można zarezerwować wizytę – wtedy nasz specjalista zarezerwuje dla Was czas!). Opowiemy Wam, czym jest Dolby Atmos. Odpowiemy na wszystkie pytania, przygotujemy odsłuchy, narysujemy projekty i, jeżeli będzie taka potrzeba, przeprowadzimy instalację. Do usług i... do zobaczenia!

Eksperci Dobrego Brzmienia


Poprzedni
Powrót do strefy wiedzy
Następny

Polecane

Umów się na prezentację w salonie

W każdym z naszych salonów znajduje się sala odsłuchowa, w której w miłej atmosferze zaprezentujemy Ci brzmienie wybranego przez Ciebie sprzętu audio.

Umów się na spotkanie

Zobacz listę salonów

Umów

Top Hi-Fi & Video Design

Salony firmowe

Salony firmowe

Top Hi-Fi & Video Design: