Poprzedni
Następny

Tradycyjny tweeter vs. Wstęga

Tradycyjny tweeter vs. wstęga

Idealny głośnik wysokotonowy w swym założeniu konstrukcyjnym powinien przenosić zakres częstotliwości do 20 kHz w sposób tłokowy, to jest bez odkształceń i rezonansów mechanicznych. W praktyce niestety, sprawa nie jest aż tak prosta, jak mogłoby się wydawać. Stąd też pojawiło się wiele rodzajów konstrukcji. Najczęściej spotykanymi są przede wszystkim głośniki kopułkowe oraz wstęgowe. Które są lepsze? Jakimi wadami są obarczone? Wszystko to wciąż wynika bezpośrednio z ich budowy, mimo żmudnych badań konstruktorów i prób zastosowania coraz bardziej zaawansowanej technologii.

Głośniki kopułkowe

Pod względem kształtu membrana kopułkowa jest wycinkiem kuli. Jest ona zwykle bezpośrednio nałożona na cewkę drgającą i ma tylko stosunkowo proste zawieszenie na krawędzi.

ProAC Response DT8
ProAc Response DT8z umieszczonym poza osią głośnikiem wysokotonowym z tekstylną kopułką.

Membrany wykonuje się najczęściej z tworzyw sztucznych twardych i miękkich, pianek różnego rodzaju, materiałów warstwowych i o strukturze włóknistej, np. tkanin nasyconych tworzywem. Spotyka się również wyrafinowane konstrukcje metalowe, ale są one rzadziej stosowane ze względu na wysokie koszty produkcji

Tak jak głośnik stożkowy, tak i głośnik kopułkowy wykazuje pewną specyfikę akustyczną w swoim zachowywaniu się. Ponieważ występuje różnica odległości pomiędzy zawieszeniem a środkiem kopułki, dochodzi do przesunięć fazowych, co z kolei prowadzi do zagłębień w charakterystyce częstotliwościowej głośnika.

Przesunięcia te co prawda mają niewielki wpływ na jakość dźwięku, w przeciwieństwie do odkształceń membrany w zakresie rezonansu. Jednak występują jako niepożądane zjawisko z punktu widzenia teorii.

Kopułki mają wysokie tłumienie wewnętrzne, ale poza nielicznymi wyjątkami niezbyt dużą sztywność. Jeżeli zostaną one przeciążone, to zaczynają się odkształcenia, tak, że centrum kopułki nie drga w fazie z zawieszeniem. Ponieważ zawieszenie jest słabsze od kopułki, to przy przeciążeniach głośnika dochodzi także do oscylacji bocznych membrany.

Bowers & Wilkins 805 D3
Podstawkowa kolumna głośnikowa Bowers & Wilkins 805 D3 z diamentową kopułką wysokotonową.

W przypadku kopułek wykonanych z tytanu i innych metali, które mają większą sztywność, mamy do czynienia z innym niekorzystnym zjawiskiem – skłonnością do zniekształceń nielinearnych, które trzeba tłumić odpowiednimi środkami.

Podsumowując liczba zalet przeważa liczbę wad, co przekłada się na dużą popularność tego typu rozwiązania.

Zalety głośników kopułkowych:

  • Prostota konstrukcji.
  • Dobre charakterystyki kierunkowości promieniowania.
  • Efektywność wystarczająco duża, aby nie stosować wspomagania dodatkowymi ustrojami akustycznymi (tuba, falowód itd.).

Wady głośników kopułkowych:

  • Niezbyt duża sztywność membrany (dotyczy powszechnie stosowanych membran tekstylnych).
  • Skłonność do zniekształceń i oscylacji bocznych przy przeciążeniu nadmierną mocą.

Głośniki wstęgowe

K3
Kolumny ProAc Response K3 z wstęgowym głośnikiem wysokotonowym.

W technice audio występują zasadniczo dwa rodzaje głośników wstęgowych:

  • konwencjonalne
  • izodynamiczne

W pierwszym przypadku głośnik posiada konwencjonalną membranę, którą jest zbudowana z cienkiej taśmy metalowej, jest napędzaną klasyczną cewką drgającą. Natomiast w przetwornikach izodynamicznych membrana jest wykonana z cienkiej folii, zazwyczaj z tworzywa sztucznego, na którą są napylone ścieżki przewodzące. Przepływ prądu w obecności układu magnetycznego powoduje drgania takiej membrany.

Przykładem będącym odmianą głośnika wstęgowego jest przetwornik wysokotonowy X-JET. Wewnętrznym elementem drgającym jest tutaj duża powierzchnia lekkiej folii aluminiowej, poskładanej w harmonijkę, która pod wpływem napięcia zmienia kształt i wytwarza ciśnienie dalej transformowane przez cienkie szczeliny. Zastosowane magnesy neodymowe pozwalają uzyskać odpowiednią efektywność przy niewielkich wymiarach układu. Wystarcza to do wykreowania brzmienia bardzo precyzyjnego, detalicznego i zarazem jednocześnie homogenicznego.

ELAC Vela BS403
ELAC Vela BS403 z pionierską koncepcją Oskara Heila, wykorzystuje harmonijkową, foliową membranę napędzaną przez silny układ magnetyczny neodymowych trzpieni.

Reasumując walory brzmieniowe takiego rozwiązania są na tyle pożądane, że występujące w tym rozwiązaniu wady są tolerowane.

Zalety głośników wstęgowych:

  • Niewielka masa elementu drgającego (wstęgi) - idealne w roli tweeterów.
  • Lepsze odtwarzanie dźwięków o charakterze impulsowym od klasycznych głośników kopułkowych.

Wady głośników wstęgowych:

  • Niska efektywność, konieczność wspomagania przez dodatkowy element akustyczny (tubę, falowód, etc.)
  • Kąt promieniowania w kierunku pionowym jest bardzo mały, stąd charakterystyczny sposób montażu - w pozycji pionowej.

Podsumowanie

Bezpośrednie porównaniu obu konstrukcji prowadzi do wielu wniosków. Nie można jednak wskazać jednoznacznej przewagi jednego rozwiązania nad drugim. Wszystko będzie zależeć od charakteru brzmienia jakie ma być osiągnięte, poziomu kosztów i sposobu implementacji.

Bowers & Wilkins 603
Zmodyfikowany głośnik Decoupled Double Dome zastosowany w Bowers & Wilkins 603.

Pamiętajmy, że ostatecznym kryterium jest ucho słuchacza, które decyduje o tym, co się podoba a co nie. Oczywiście aby wybór ułatwić, zapraszamy do THF&VD, gdzie dysponujemy konstrukcjami z obydwoma rodzajami przetworników i można je w komfortowych warunkach odsłuchać.

Poprzedni
Powrót do aktualności
Następny

Polecane

Umów się na prezentację w salonie

W każdym z naszych salonów znajduje się sala odsłuchowa, w której w miłej atmosferze zaprezentujemy Ci brzmienie wybranego przez Ciebie sprzętu audio.

Umów się na spotkanie

Zobacz listę salonów

Umów

Top Hi-Fi & Video Design

Salony firmowe

Salony firmowe

Top Hi-Fi & Video Design: