Każdy zna kultowy ,,Lot nad kukułczym gniazdem’’ Miloša Formana – jeden z najwybitniejszych filmów, jakie kiedykolwiek powstały. Jednak Forman to nie tylko ten oscarowy przebój – to więcej intrygujących opowieści, do których zawsze warto wracać. Zobaczcie, które filmy czeskiego reżysera powinniście odświeżyć na swoim kinie domowym.
Czarny Piotruś (1963)
,,Czarny Piotruś’’ to pełnometrażowy debiut Miloša Formana i jeden z pierwszych filmów czeskiej nowej fali. Reżyser opowiada w nim historię 16-letniego chłopaka, który powoli wkracza w dorosłość, podejmując pierwszą pracę w roli (dość nieudolnego) ochroniarza sklepu, przeżywając pierwszą miłość i mając problem z dostosowaniem się do reszty rówieśników. Film nie jest zwartą całością – składa się z pojedynczych epizodów, które pozwalają widzom poznać bohaterów podczas codziennego życia. Dzięki temu ,,Czarny Piotruś’’ ma nieco dokumentalny charakter, a autentyczności bohaterom dodaje fakt, że większość z nich nie była profesjonalnymi aktorami.
Pali się moja panno (1965)
,,Pali się moja panno’’ to ostatni z czeskich filmów Formana i gorzka komedia obnażająca wady i słabości zwykłych ludzi. Akcja toczy się podczas jednej nocy w podkarkonoskiej wsi, gdzie odbywa się coroczny Bal Strażaków z takimi atrakcjami jak loteria fantowa, wyborami Królowej Piękności i wręczeniem oficjalnej nagrody byłemu szefowi jednostki strażackiej. Organizatorzy balu stają na głowie, żeby wszystko było cacy, ale ich trudny są na marne – kandydatki do tytułu miss nie chcą występować, ktoś kradnie fanty na loterię i znika nagroda dla emerytowanego szefa, a kiedy wydaje się, że to już koniec, w okolicy wybucha pożar, który nomen omen okazuje się największą atrakcją wieczoru.
Co charakterystyczne dla czeskiej nowej fali, w filmie nie wystąpiła ani jedna osoba z aktorskim doświadczeniem – wszyscy byli naturszczykami.
Odlot (1971)
,,Odlot’’ to pierwszy amerykański film w portfolio reżysera i laureat nagrody jury na festiwalu w Cannes w 1971 roku. Opowiada o nastolatce, która postanawia uciec z domu, bo nie układa jej się z rodzicami, którzy nie wykazują zrozumienia jej problemów, więc nie czuje w nich wsparcia. Małżeństwo udaje się na poszukiwania młodej uciekinierki, trafiając na grupę zwaną Stowarzyszeniem Rodziców, Których Dzieci Uciekły Z Domu, w której stosuje się dosyć niekonwencjonalne metody, by zrozumieć młodocianych uciekinierów i ich motywacje.
Jednak w miarę pracy z grupą wszyscy powoli zaczynają zapominać o swoich dzieciach, odkrywając w sobie nową energię i pociąg do życia sprzed rodzicielstwa, o którym to już dawno zdążyli zapomnieć.
Amadeusz (1984)
,,Amadeusz’’ to historia o talencie, rywalizacji i wyniszczającej zazdrości. Film śledzi dwudziestosześcioletniego Mozarta, który swoim talentem podbija europejskie salony, nie wiedząc, jak wiele osób zazdrości mu tego w chorobliwy sposób. A szczególnie jedna osoba – włoski kompozytor Antonio Salieri, który, poznawszy młodego geniusza, zostaje obezwładniony zawiścią, złością i poczuciem niesprawiedliwości, że ktoś tak zuchwały, rozkapryszony i rozpustny odnosi największe sukcesy, podczas gdy on: pobożny, posłuszny i skromny, nie może o nich nawet pomarzyć. Napędzany negatywnymi emocjami Salieri postanawia przeprowadzić sabotaż, knując plan, którego finałem ma być śmierć Mozarta. Żeby to zrobić, musi JEDNAK zbliżyć się do kompozytora i wkupić się w jego łaski, a tym samym dołączyć do jego bezbożnego, hulaszczego trybu życia.
Skandalista Larry Flynt (1996)
W połowie lat 90. Forman wziął na tapet historię jednego z największych amerykańskich skandalistów, założyciela magazynu pornograficznego ,,Hustler” Larry’ego Flinta (w tej roli Woody Harrelson, któremu na ekranie towarzyszyła Courtney Love). Reżyser opowiedział historię Flynta od samego początku, czyli narodzin na amerykańskiej wsi, przedstawiając kamienie milowe jego życia – m.in. handlowanie wódką jako dziecko, otwarcie klubu ze striptizem i debiut rynkowy ,,Hustlera’’, który spotkał się z protestami bardziej cnotliwych Amerykanów oraz ogromem pozwów sądowych, i którym skandalista rozpoczął swoją największą misję – walkę o wolność słowa w amerykańskich mediach.
Człowiek z księżyca (1999)
,,Człowiek z księżyca’’ to wyjątkowy film o wyjątkowym człowieku. Andy Kaufman był jednym z najbardziej rozpoznawalnych amerykańskich komików, a przy tym jednym z najbardziej niedocenionych za życia. Publiczność rzadko kiedy rozumiała jego abstrakcyjne żarty i maksymalnie przerysowane parodie (najchętniej wcielał się w Elvisa Presleya), ale nie miała okazji, by się do nich przekonać – Kaufman zmarł na raka płuc jeszcze przed czterdziestką.
Albo sfingował swoją śmierć, jak lubią myśleć niektórzy z fanów.
W filmie Formana w Andy’ego wcielił się jego największy fan, Jim Carrey, który – jak okazało się dopiero po latach – wczuł się w rolę aż za bardzo. Świat żartów Kaufmana wciągnął go tak bardzo, że na jakiś czas przestał być Jimem i został Andym, również poza planem.
Więcej o tej historii przeczytacie tutaj: Jim Carrey & Andy Kaufman, czyli kiedy rola wejdzie zbyt mocno
Komentarze