Producenci sprzętu wideo i audio-wideo wykorzystują rozmaite rozwiązania, które mają zapewnić bardzo dobrej jakości przetwarzanie obrazu i dźwięku. Jednym z najpopularniejszych jest system HDR (ang. High Dynamic Range). Jego zastosowanie w ostatnich latach stało się na tyle powszechne i jednocześnie ważne dla konsumentów, że zapis dotyczący klasy efektywności energetycznej sprzętu podczas odtwarzania obrazu w trybie HDR został wprowadzony w nowych etykietach energetycznych telewizorów. HDR to technika zapewniająca szeroki zakres dynamiki kolorów w odtwarzanym materiale wideo. Od momentu powstania jest nieustannie ulepszana w dążeniu do tego, by widz w domowym zaciszu mógł oglądać filmy odwzorowane zgodnie z zamysłem ich twórców. Dotąd powstało już kilka wersji systemu HDR. W urządzeniach wykorzystywane są tzw. otwarte standardy, takie jak np. HDR10, HDR10+, a także komercyjne, wśród których niepodzielnie króluje Dolby Vision. W ubiegłym roku na targach CES została zaprezentowana jego najnowsza odsłona, czyli Dolby Vision IQ.
Dolby Vision, czyli HDR od firmy Dolby
Dolby to nie tylko innowacyjne systemy dźwięku, w tym dźwięku przestrzennego, takie jak Atmos, ale również autorski system przetwarzania obrazu Dolby Vision. Jego możliwości po raz pierwszy zostały zaprezentowane przy okazji filmu „Tommorowland” w reżyserii Brada Birda. Dolby Vision jest komercyjnym odpowiednikiem systemu HDR10+, który funkcjonuje na licencji royalty-free (bez konieczności opłacania tantiem dla producentów, którzy chcą go wykorzystać). Aby sprzęt był kompatybilny z Dolby Vision niezbędne jest opłacenie przez producenta stosownej licencji. Dlatego też nie każdy decyduje się na implementację tego rozwiązania w swoich urządzeniach.
Parametry obrazu w Dolby Vision
Obraz w standardzie Dolby Vision może być wyświetlany z 12-bitową głębią kolorów. Co to oznacza? Wystarczy odrobina matematyki. 12 bit, czyli w skrócie 2 do potęgi 12 to 4096. Tyle odcieni dla każdego z trzech podstawowych kolorów palety RGB – czerwonego, zielonego i niebieskiego – może „rozróżnić” sprzęt. Jeśli to przeliczyć na możliwą do przetworzenia przez urządzenie kombinację kolorów – mamy ponad 68 miliardów barw (4096 x 4096 x 4096)! Dla porównania 10-bitowa głębia wykorzystywana w standardzie HDR10 to „zaledwie” ok. 1,1 miliarda różnych odcieni kolorów.
W systemach HDR wykorzystywane są tzw. metadane, czyli informacje o odtwarzanym materiale wideo. W standardzie HDR10 stosowane są tzw. metadane statyczne. Są one zdefiniowane dla całego materiału wideo, np. filmu długometrażowego na podstawie występującej w nim sceny, która ma największą jasność. Dolby Vision, w odróżnieniu od standardu HDR10, obsługuje dynamiczne metadane. Oznacza to, że parametry dotyczące przetwarzanego obrazu nie są zdefiniowane na stałe lecz zmieniają się, zależnie od tego, co akurat jest prezentowane na ekranie (na podstawie sekwencji poszczególnych klatek). W praktyce przekłada się to na lepsze odwzorowanie kolorów i lepszy kontrast obrazu. Dynamiczne metadane wykorzystywane są również w bardziej zaawansowanej wersji standardu HDR10, czyli HDR10+.
„Inteligentne” mapowanie obrazu w Dolby Vision
Szczytowa jasność obrazu (luminancji) w Dolby Vision to 4000 nitów, co jest bardzo dużą wartością. W Dolby Vision stosowane jest ponadto „inteligentne” mapowanie. Piksele tworzące wyświetlany obraz mają zdefiniowaną jasność, przypisany wspomniany już pakiet dynamicznych metadanych oraz informacje o wykorzystywanym ekranie. Za pomocą specjalnie opracowanych algorytmów wyświetlany obraz jest przetwarzany i dostosowywany do używanego telewizora. Pozwala to w pełni wykorzystać możliwości sprzętu i doskonale sprawdza się zwłaszcza w telewizorach OLED. Dzięki temu jasne fragmenty obrazu mogą być jeszcze jaśniejsze, a ciemne jeszcze ciemniejsze.
Co ważne, Dolby Vision może być obsługiwany już przez połączenie HDMI w wersji 1.4b, a więc obecnie już nie najnowszym. W wypadku standardu HDR10 wymagana jest zgodność z HDMI 2.0a. Jest to istotne zwłaszcza wówczas, jeśli do odtwarzania wideo chcemy wykorzystać odtwarzacz Blu-ray.
Materiały zrealizowane w Dolby Vision można znaleźć m.in. na platformach streamingowych takich jak Netflix czy – oficjalnie wciąż jeszcze niedostępnej w Polsce – platformie Disney+. Filmy kompatybilne z Dolby Vision znajdziesz również na płytach Blu-ray.
Dolby Vision w telewizorach i amplitunerach
Standard Dolby Vision, mimo konieczności opłacenia licencji przez producentów sprzętu, pojawia się w coraz większej liczbie urządzeń dostępnych na rynku. W jego obsługę wyposażone są m.in. telewizory (w tym wybrane modele z oferty marki Philips) i amplitunery kina domowego. Reprezentantami tej drugiej grupy są m.in. modele Yamaha MusicCast RX-V4A, RX-V6A oraz zaawansowane technicznie urządzenie z serii Aventage – RX-A2A. Więcej informacji o tych modelach znajdziesz w artykule – 10 rzeczy, które powinieneś wiedzieć o nowych amplitunerach kina domowego Yamaha.
Dolby Vision IQ – co to jest?
Dolby Vision IQ to rozwinięcie systemu Dolby Vision, które zostało zaprezentowane podczas targów CES 2020. Obecnie jest dostępne w telewizorach takich producentów jak LG czy Panasonic. Nowe rozwiązanie wykorzystuje wszystkie wspomniane dotychczas zalety Dolby Vision, takie jak np. 12-bitowa przestrzeń kolorów i również dopasowuje parametry obrazu w sposób dynamiczny do poszczególnych scen.
Jaka jest więc podstawowa różnica między Dolby Vision a Dolby Vision IQ? Nowe rozwiązanie zostało przystosowane do zmieniających się warunków oświetleniowych w pomieszczeniu. Do optymalizacji dynamiki kolorów w Dolby Vision IQ wykorzystywane są czujniki oświetlenia wbudowane w telewizor. Dzięki temu przy przetwarzaniu obraz jest bogaty w szczegóły i charakteryzuje się dużym kontrastem, a wszystko to niezależnie od jasności pomieszczenia. Dolby Vision IQ przyda się więc zwłaszcza wówczas, gdy sprzęt audio-wideo mamy zainstalowany w nasłonecznionym wnętrzu. Jakość obrazu zostaje zachowana i nie ma znaczenia czy materiał z Dolby Vision oglądamy za dnia, czy po zmroku. Nie musimy też specjalnie zaciemniać wnętrza podczas domowego seansu filmowego, by dostrzec zalety nowego standardu HDR od Dolby.
Pamiętaj, że aby cieszyć się jakością wyświetlanego obrazu zgodnie z techniką Dolby Vision czy też jej bardziej zaawansowaną wersją Dolby Vision IQ, nie wystarczy zakup kompatybilnego urządzenia. Niezbędny jest również odpowiedni materiał wideo. Telewizory kompatybilne z Dolby Vision IQ obsługują również przetwarzanie obrazu z Dolby Vision.
Natura próżni nie znosi, czyli HDR10+ Adaptive
Inżynierowie i twórcy systemów przetwarzania obrazu nie próżnują i z pewnością na obecnie dostępnych rozwiązaniach się nie skończy. Już pojawiają się kolejne techniki HDR, które są odpowiedzią na opracowany przez Dolby system Dolby Vision IQ. Mamy tu na myśli rozwiązanie HDR10+ Adaptive, które rozszerza funkcjonalność systemu HDR10+. Zostanie ono wykorzystane w telewizorach QLED Samsunga, które zadebiutują na rynku w 2021 r. Ma być dostępne również w wybranych modelach takich marek jak Philips czy Panasonic. Przetwarzanie obrazu kompatybilne z HDR10+ Adaptive mają umożliwiać produkcje od Universal Pictures, a także wybrane pozycje z oferty Amazon Prime Video.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o rozwiązaniach zastosowanych w najnowszych urządzeniach wideo i audio-wideo, sprawdzić sprzęt w praktyce, a jednocześnie zasięgnąć porady ekspertów zapraszamy do odwiedzenia salonu sprzedaży Top Hi-Fi & Video Design, w którym znajdziesz modele obsługujące zaawansowane systemy HDR.
Komentarze
Moje marzenie