Dla zapewnienia dobrej jakości brzmienia gramofonu, oprócz wykorzystania odpowiedniej wkładki, istotne znaczenie ma właściwe zamocowanie talerza i ramienia do obudowy gramofonu. Eliminuje to powstawanie niepożądanych rezonansów i zniekształceń, które mogłyby negatywnie wpłynąć na przetwarzanie sygnału audio. W tym poradniku wyjaśnię, czym właściwie jest chassis w gramofonie oraz pokażę przykłady różnych rozwiązań, które stosują producenci w swoich konstrukcjach.
Spis treści: Budowa gramofonu - chassis
Co oznacza „chassis”
Chassis stanowi istotną część podstawy gramofonu, która traktowana jest trochę po macoszemu przy wyborze urządzenia. Zwykle użytkownicy zwracają uwagę na wykorzystywany w gramofonie napęd, rodzaj ramienia, czy wkładki. Jak wiadomo, napęd powoduje powstawanie drgań i rezonansów obudowy. Z kolei chassis jest elementem łączącym w jedno te wszystkie wspomniane mechaniczne podzespoły, jest więc bardzo ważną częścią gramofonu. To właśnie do niego mocowane jest ramię. Odpowiednio skonstruowane chassis musi więc uchronić ramię przed wpływem drgań, jakie mogą wytwarzać się podczas odtwarzania czarnej płyty. Powstające wibracje mają bowiem negatywny wpływ na precyzję odczytu płyty przez wkładkę.
Przeczytaj także artykuł: napęd paskowy czy bezpośredni
W wielu modelach obudowa gramofonu i chassis stanowią jeden, spójny element. Jako określenie podstawy gramofonu, do której mocowany jest m.in. obrotowy talerz i ramię, często używa się wtedy nazwy „plinta”.
Masa plinty
Wśród producentów i projektantów gramofonów można zaobserwować dwa podejścia do konstrukcji tych urządzeń. Jedni twierdzą, że plinta powinna mieć dużą masę, co pozwala skutecznie odizolować napęd urządzenia od niepożądanych rezonansów. Dzieje się tak dzięki samej masie podstawy gramofonu. Stąd najbardziej zaawansowane modele wielu producentów ważą nie kilkanaście, ale nawet kilkadziesiąt kilogramów. Można też spotkać gramofony produkowane na zamówienie o jeszcze większej masie.
Są też i tacy producenci, którzy sądzą, że to właśnie lekka plinta jest lepsza, ponieważ nie wpływa w takim stopniu na brzmienie, jak ciężkie i masywne obudowy, które przy okazji wytłumiania drgań wpływają także na charakter odtwarzanego dźwięku. Wówczas wibracje powinny być eliminowane przede wszystkim nie z pomocą ciężkiej plinty gramofonu, lecz przez odpowiednią konstrukcję ramienia, czy talerza obrotowego.
Przeczytaj także artykuł: Rodzaje ramion gramofonowych
Nawet jeśli chassis jest odpowiednio ciężka i odizolowana od wpływu pozostałych elementów gramofonu (zwłaszcza od silnika), to wciąż ważne jest stabilne i właściwe wypoziomowanie urządzenia po ustawieniu go w miejscu docelowym. Większa masa gramofonu pomaga w tym wypadku zniwelować rozmaite drgania, np. pochodzące od podłoża, na którym ustawione jest urządzenie. Ewentualne wypoziomowanie ułatwiają z kolei specjalne, regulowane nóżki (często wykonane z gumy) mocowane u podstawy gramofonu.
Materiał na plintę
Do budowy chassis, czy też plinty gramofonu stosowane są rozmaite materiały, a nawet kombinacje tworzyw, które mają zapewnić skuteczne działanie. Często stosowanym materiałem jest aluminium, ale na rynku nie brakuje również drewnianych konstrukcji. Lekkie plinty mogą być wykonywane np. ze szkła czy nawet poliuretanu. Dodatkowym aspektem oryginalnie wykonanej i atrakcyjnie wyglądającej plinty jest wyjątkowy design gramofonu, który staje się ozdobą domowego wnętrza.
Sub-chassis
Niektórzy producenci w projektach swoich gramofonów wykorzystują element określany jako sub-chassis. Jest to osobny fragment górnej części obudowy urządzenia – pewnego rodzaju dodatkowa platforma, wykonana np. z aluminium, do której przymocowane jest najczęściej tylko ramię gramofonu (talerz ma wówczas osobną powierzchnię, do której jest mocowany). Sub-chassis dodatkowo izoluje ramię z wkładką od rozmaitych drgań i chroni je przed zakłóceniami mechanicznymi, które mogłyby być wywołane, np. przez pracę silnika.
Chassis – przykłady rozwiązań
Popularność gramofonów skłania producentów do opracowywania coraz to nowszych i jednocześnie oryginalnie wyglądających modeli. To właśnie plinta gramofonu, czy też stosowane w niektórych urządzeniach sub-chassis, w dużej mierze decydują o designie urządzenia. Poniżej prezentujemy kilka przykładowych modeli ze względu na zastosowane w nich rozwiązania.
Chassis wykonane z MDF
Pierwsze z prezentowanych to przystępne cenowo urządzenie marki Audio-Technica. Jest to manualny gramofon z napędem paskowym, w którym plinta została wykonana z płyty MDF. Tego typu rozwiązanie nie tylko wpływa na stabilną pracę ramienia z wkładką, ale jednocześnie nawiązuje do klasycznej stylistyki. Do redukcji zniekształceń w przetwarzanym sygnale przyczynia się również zasilacz, który w modelu AT-LPW40WN ulokowano poza obudową. Wkręcone w plintę regulowane nóżki pozwalają zadbać o odpowiednie wypoziomowanie gramofonu.
Aluminiowe sub-chassis
W modelu Linn Majik LP12 mamy do czynienia z aluminiowym sub-chassis o grubości 1,5 mm, które w połączeniu z 5-warstwową laminowaną płytą nośną stanowi solidną podstawę dla ramienia o prostej konstrukcji. Zapewnia to doskonałą izolację od wibracji powstających podczas pracy silnika gramofonowego. Podstawa urządzenia (Solid Base), podobnie jak sub-chassis, została wykonana z litego aluminium. Urządzenie wykończone jest drewnianymi elementami, co w połączeniu z przezroczystą, akrylową pokrywą nadaje mu klasyczny wygląd.
Chassis na sprężynach stożkowych
TD 1601 to nagrodzony przez stowarzyszenie EISA w sezonie 2020–2021 model marki Thorens. Podobnie jak TD 1600 ma chassis na sprężynach stożkowych (sprężyny mocowane są na dnie obudowy, zamiast na górnej płycie), co pozwala skutecznie odizolować wszelkie mechanizmy gramofonu od podłoża.
Zastosowano tutaj ponadto specjalną stalową nitkę, która odpowiednio naprężona, łączy sub-chassis ze stalowym sworzniem ulokowanym na dole. Zabezpiecza to konstrukcję sub-chassis przed kołysaniem się i sprawia, że porusza się ona tylko w pionie. Podstawa, na której zostało zamocowane ramię, jest dodatkowo oddzielona i wykonana z innego materiału niż element, na którym znajduje się obrotowy talerz.
Oba urządzenia mają klasyczne, drewniane plinty, wykończone na wysoki połysk (dostępne kolory to piano black i piano walnut). Jedną z głównych różnic między wspomnianymi gramofonami jest obecność funkcji automatycznego wyłączania po zakończonym odtwarzaniu w modelu TD 1601.
Chassis z aluminium
Gramofon Clearaudio Ovation jest oparty o najlepsze rozwiązania tej marki. Model Ovation wysoką jakość zawdzięcza między innymi swojej unikalnej podstawie. Została ona wykonana z aluminium, sklejki Panzerholz i 100,000 maleńkich aluminiowych kulek, co odpowiednio połączone tworzy niezwykle sztywną i tłumiącą plintę. Bardzo cichy silnik prądu stałego został ukryty pod talerzem o grubości 40mm z tworzywa POM, które charakteryzuje się wysokim wewnętrznym tłumieniem.
Ceramiczno-magnetyczne łożysko CMB oraz optyczna stabilizacja obrotów OSC sprawiają, że talerz obraca się ze stałą niezwykle stabilną prędkością. Niespotykane osiągi tego gramofonu znalazły uznanie. Przyznano mu nagrodę „Gramofonu roku” presWtiżowego The Absolute Sound.
Ramię Clearaudio Clarify odtwarza muzykę taką, jak została nagrana. Wysoka jakość wykonania i użyte materiały sprawiają, że to jedno z najlepszych ramion nie tylko w swoim przedziale cenowym.
Concerto v2 to najnowszej generacji wkładka MC, korzystająca z igły o zaawansowanym szlifie Micro HD. Jego unikalny szlif pozwala jej na niezwykle dokładne śledzenie rowka w płycie. Użyte materiały i dopracowana technologia pozwoli uzyskać dynamikę ponad 70 dB!
Przy okazji polecamy obejrzeć niedługi film o innym gramofonie z oferty Clearaudio
Jeśli chcesz sprawdzić w praktyce, jak są zbudowane i jak brzmią te i inne modele gramofonów, zapraszamy do odwiedzenia jednego z naszych salonów sprzedaży Top Hi-Fi & Video Design. Obecni tam fachowi doradcy chętnie pomogą wybrać odpowiedni sprzęt i chętnie odpowiedzą na wszelkie pytania dotyczące gramofonów dostępnych w ofercie.
Podsumowanie
Budowa gramofonu ma istotnie znaczenie pod względem jakości dźwięku, jakie może osiągnąć dany model. Podczas wyboru gramofonu warto więc zwrócić także uwagę na chassis, która stanowi jeden z najważniejszych elementów tego urządzenia. To właśnie od wykonania tego elementu zależy, czy drgania będą dobrze tłumione, czy też przenoszone na pozostałe elementy.
Jeśli zastanawiasz się, jaki gramofon wybrać, zachęcam do odwiedzenia wybranego salonu Top Hi-Fi i umówienia się na odsłuch i prezentację sprzętu. Jest to też dobra okazja do zadania pytań i wyjaśnienia wątpliwości. Jako #EksperciDobregoBrzmienia chętnie wyjaśnimy wszystkie kwestie i dobierzemy sprzęt, który spełni oczekiwania, dając wiele radości z odsłuchu.
Muzyka potrafi pisać najlepsze historie. Usłysz swoją, dzięki Top Hi-Fi & Video Design
Komentarze
tez uwazam, ze plinta powinna miec duza mase