Poprzedni
Następny

Gramofon paskowy czy napęd bezpośredni? Co wybrać?

Średnia ocen: 4.9
(29 ocen) 13 komentarzy

Jak się okazuje, powrót wielu użytkowników do płyt winylowych nie okazał się jedynie chwilowym kaprysem, lecz punktem zwrotnym w dziejach audio. Teraz gramofon jest w wielu systemach stereo głównym źródłem, które zapewnia użytkownikom wysoką jakość brzmienia. Właśnie dlatego wielu użytkowników wybiera ten sprzęt świadomie, zwracając uwagę na jego parametry i specyfikację. Jednym z dylematów wielu osób jest wybór rodzaju napędu gramofonu. Dlatego w tym poradniku wyjaśnię, czym jest napęd paskowy i bezpośredni oraz jakie są cechy obu rozwiązań.

Eksperci Dobrego Brzmienia

Podstawowa zasada działania i na co zwrócić uwagę przy zakupie gramofonu?

Gramofon wykorzystuje silnik do obracania talerzem z zadaną prędkością. Najczęściej, jest to prędkość 33,3 lub 45 obrotów na minutę. Płyta winylowa znajduje się na wierzchu obracanego talerza i to z jej rowków igła zbiera wibracje, które później zamieniane są na sygnał elektryczny.

Bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na jakość dźwięku jest stabilność obrotów. Aby silnik mógł wprawić talerz w ruch, gramofony wykorzystują dwa rodzaje napędów – paskowy lub bezpośredni. Gramofony z napędem paskowym mają niezależny silnik, który napędza talerz za pomocą gumowego paska, a te z napędem bezpośrednim posiadają talerz, który jest integralny z silnikiem.

Więcej o tym na co zwrócić uwagę przy wyborze gramofonu napisaliśmy w naszym poradniku Najlepszy gramofon – jaki gramofon dla początkujących a jaki dla zaawansowanych. Natomiast w tym poradniku porównujemy do siebie gramofony ze względu na rodzaj zastosowanego napędu.

Pasek napędowy w gramofonie Clearaudio

Napęd paskowy w gramofonie

Zacznę od tego, że napęd paskowy jest najczęściej wykorzystywanym sposobem przeniesienia napędu w gramofonach. W modelach z napędem paskowym silnik przenosi napęd na talerz za pomocą elastycznego, gumowego paska. Napędzany talerz znajduje się na łożysku, które w tym przypadku jest odizolowane od silnika.

Gramofony z napędem paskowym potrzebują zazwyczaj sekundy lub dwóch do ustabilizowania obrotów, zanim będziemy mogli opuścić igłę na płytę. To czas, w którym zapewne nie zdążylibyśmy nawet tego zrobić, wiec nie jest to dużym minusem.

Napęd paskowy pozwala na wybór materiału, z którego wykonany jest talerz. Producenci do jego produkcji stosują szkło, akryl lub kompozyty, co może być ważne dla estetów. Warto pamiętać, że zastosowany materiał ma materiał ma bezpośredni wpływ na tłumienie niepożądanych rezonansów. Niektórzy producenci, np. Clearaudio dopuszczają odsłuch bez maty na swoich talerzach.

Stabilność obrotów gramofonu z napędem paskowym zależy od kilku czynników. Najważniejszym z nich jest oczywiście gumowy pasek. Ten, po kilkuset cyklach lub niewłaściwej eksploatacji będzie wymagał wymiany np. z uwagi na jego rozciągnięcie. To jednak czynność na tyle prosta, że każdy się z nią upora, ponieważ najczęściej sprowadza się do zdjęcia talerza z gramofonu, zdjęcia starego i założeniu nowego paska. Nie potrzebujemy do tego żadnych urządzeń. Z praktycznego punktu widzenia użytkownik powinien skupić uwagę na pasku także w sytuacji, gdy gramofon nie trzyma obrotów lub tnie dźwięk wydobywający się z płyty. Często, jego wymiana zauważalnie poprawia jakość dźwięku, a cały zabieg nie jest wcale taki kosztowny. Najczęściej, jest to wydatek kilkudziesięciu złotych, zatem system ten jest tani w eksploatacji.

Zużyte paski do gramofonów

Badania stabilności obrotów wykazują, że napęd pasowy jest bardzo dokładny, dlatego często wybierają go właściciele gramofonów, którzy potrzebują niezawodności na długie lata.

Dodatkową zaletą są niskie nakłady finansowe w zakresie konserwacji. Powszechnie uważa się, że gramofony z napędem paskowym cechują się lepszą jakością dźwięku, ponieważ generują mniej hałasu zewnętrznego i wibracji. Warto także wiedzieć, że niektóre, wyższej klasy gramofony z napędem pasowym posiadają wiele silników, co równoważy siłę naciągu talerza i poprawia napęd.

Jaki gramofon z napędem paskowym?

Ze względu na technologię produkcji poszczególni producenci najczęściej specjalizują się w określonym typie napędu swoich gramofonów, choć nie jest to regułą, gdyż na przykład Audio-Technica oferuje modele zarówno z napędem paskowym, jak i bezpośrednim. Chciałbym szczególnie polecić gramofon manualny Audio-Technica AT-LPW50PB, który jest bardzo dobrze wykonaną, klasyczną konstrukcją do odtwarzania płyt winylowych z prędkością 33 1/3 oraz 45 obrotów na minutę. Napęd paskowy wykorzystuje też niezwykle elegancki i stylowy gramofon Thorens TD 204. Użytkownikom poszukującym modelu z napędem paskowym z wyższej półki polecam gramofon Clearaudio Concept.  Jakość materiałów oraz wzornictwo prezentuje Hi-Endowy poziom. Co ważne, gramofon jest już skonfigurowany przez producenta, dlatego po wyjęciu z pudełka i podłączeniu go można przejść do podziwiania walorów brzmieniowych tego modelu.

Płyta winylowa dzięki Vinyl 500 może stać się...bezprzewodowa

Kolejna propozycja jest nieco bardziej odważna. Gramofon Yamaha Vinyl 500 odważnie łączy bowiem świat cyfry i analogu, ponieważ nie tylko odtwarza płyty winylowe, lecz także umożliwia przesłanie zdigitalizowanego dźwięku bezprzewodowo. Dzięki temu użytkownicy mogą słuchać muzyki z płyt winylowych na innych urządzeniach, na przykład urządzeniach podłączonych do systemu multiroom MusicCast. Gramofon Yamaha Vinyl 500 posiada także wbudowany przedwzmacniacz gramofonowy, dlatego można go podłączyć bezpośrednio do wzmacniacza.

Talerz gramofonu napędzany przez pasek

Napęd bezpośredni (Direct Drive) w gramofonie

W gramofonach z napędem bezpośrednim silnik znajduje się bezpośrednio na osi napędzającej talerz. Takie gramofony niemal natychmiast osiągają właściwą prędkość obrotową talerza. Gramofony typu Direct Drive mają wyższy moment obrotowy i oferują wysoką stabilność obrotów. Wyższy moment obrotowy oznacza, że talerz, na którym umieszcza się płyty winylowe jest mniej podatny na działanie sił zewnętrznych, takich jak nacisk igły na płytę, szczotka do czyszczenia płyty lub dłoń. Z praktyki wiem, że stabilność obrotów w dużej mierze zależy od klasy gramofonu. W sprzęcie wyższej klasy producenci przykładają większą wagę, aby zredukować wahania obrotów. Parametry danego modelu można znaleźć w instrukcji obsługi.

Po wyłączeniu silnika w gramofonie z napędem bezpośrednim talerz swobodnie kręci się nadal, aż do całkowitego wyhamowania. To duża przewaga tego rozwiązania dla DJ'ów. Są oni w stanie łatwo obrócić płytę w dowolnym kierunku bez ryzyka uszkodzenia silnika. Dodatkowo gramofony z napędem bezpośrednim często dają możliwość regulacji tempa, przez co można zmiksować utwory, nie tracąc na dynamice.

Gramofony z napędem bezpośrednim mają na ogół solidniejsze konstrukcje i są cięższe, co ma za zadanie wyeliminowanie wibracji własnych silnika. Te wpływają bowiem negatywnie na dźwięk, zatem poza masywną konstrukcją producenci stosują różne systemy amortyzacji talerza.

Jaki gramofon z napędem bezpośrednim?

Jednym z najbardziej znanych producentów gramofonów z napędem bezpośrednim jest Audio-Technica. Japońska marka ma w swojej ofercie wiele dopracowanych modeli, które chciałbym polecić miłośnikom winyli. Pierwszym modelem jest Audio-Technica AT-LP5X. Ten klasyczny model japońskiego producenta cechuje się bardzo dobrym stosunkiem jakości do ceny, oferując użytkownikom analogowy dźwięk i bardzo dobrą jakość wykonania. Zwolennicy gramofonów z napędem bezpośrednim powinni zwrócić także uwagę na Thorensa TD-402 DD.  To bardzo dobrze wykonany gramofon półautomatyczny, wyposażony w przydatne funkcje, takie jak wbudowany przedwzmacniacz, czy wymienny headshell. Model standardowo wyposażony został we wkładkę Audio-Technica z serii VM95, co czyni go bardzo ciekawą propozycją dla miłośników winyli. Kolejnym gramofonem wyposażonym w dodatkowe funkcje jest Audio-Technica AT-LP120XBT-USB. Jest to model z Bluetooth i wbudowanym przedwzmacniaczem, który wyposażony został także w konwerter analogowo-cyfrowy umożliwiający digitalizację nagrań.

Jeśli zamierzacie zakupić gramofon z Bluetooth, warto przeczytać nasz poradnik.

Gramofony Audio-Technica w większości posiadają wbudowany przedwzmacniacz

Trzeci rodzaj napędu – napęd kółkowy (idler wheel)

O gramofonach z napędem bezpośrednim i paskowym słyszała zapewne większość osób. Warto wiedzieć jednak, że historia tego sprzętu rozpoczęła się od napędu kółkowego. Ten system jest obecnie mało znany i praktycznie niestosowany we współczesnych gramofonach, dlatego wspominam o nim jako ciekawostkę.

Napęd kółkowy polegał na zastosowaniu koła zębatego wewnątrz talerza. Koło to miało znacznie mniejszą średnicę niż sam talerz, zazwyczaj 1,5 cala i było sytuowane przy dolnej lub lewej jego tarczy. Silnik wysokoobrotowy przy pomocy koła wprawiał talerz w ruch. Koło napędowe było prostym systemem, jednak z uwagi na zastosowany silnik wysokoobrotowy generował dużo szumów własnych. Obecnie, systemy te nie są już wykorzystywane w gramofonach klasy średniej czy wyższej, a obecnie konstrukcje tego typu nie są już praktycznie wytwarzane.

Gramofon z napędem kółkowym

Jaki napęd w gramofonie jest lepszy? Paskowy czy bezpośredni?

Napęd paskowy czy bezpośredni? Gdyby któryś z nich był bez zarzutu, zapewne ten drugi już by nie istniał. To producent świadomie decyduje się na któreś z rozwiązań, mając na uwadze jego zastosowanie lub patenty, które potrafią zwalczyć drobne wady tych systemów.

Większość gramofonów z najwyższej półki jest napędzanych paskiem, ze względu na lepszą jakość dźwięku i mniejsze zakłócenia pracy silnika. Pasek w pewnym stopniu niweluje drgania silnika, które mogłyby przenieść się na talerz. Jednak gramofony Direct Drive oferują znacznie bardziej stabilne prędkości i generalnie uważa się, że mają mocniejsze konstrukcje.

Chciałbym także wspomnieć, że typ napędu ma duże znaczenia w gramofonach dedykowanych dla DJ. Gramofony z napędem paskowym nie nadają się do tych zastosowań, natomiast modele Direct Drive to rozwiązanie dla DJ-a, gdyż pozwalają na miksowanie podczas odtwarzania płyt gramofonowych. Pamiętajcie jednak, że miksowanie utworów wymaga odpowiedniej wkładki pozwalającej na tzw. „skreczowanie”. Zwykła igła od razu pęknie od prób obracania talerza „pod włos”.

Jak już wspomniałem, oba typy napędu mają swoje wady i zalety. Ważne jest jednak to, jak my się z nimi czujemy i który system gra nam lepiej. W celu odpowiedzi na to pytanie zapraszamy do jednego z naszych salonów na odsłuch. Pamiętajcie, aby zabrać swoje ulubione płyty winylowe. Zawsze podkreślam bowiem, że wybór sprzętu audio powinien być świadomy i poprzedzony odsłuchem.

Zachęcam także do przeczytania poradnika, w którym krok po kroku wyjaśniamy, jak wybrać gramofon. Link tutaj.

Podsumowanie

Od wielu lat w gramofonach stosowane są dwa typy napędów – paskowy oraz bezpośredni. Chciałbym podkreślić, że mimo ich odmiennej specyfiki nie sposób wskazać, które rozwiązanie jest lepsze. Wszystko zależy bowiem od Waszych preferencji dotyczących tego urządzenia. Warto więc sprawdzić parametr określany jako stabilność obrotów, który da Wam praktyczną odpowiedź na pytanie. Wysoka stabilność pozwoli Wam skupić się na czerpaniu radości ze słuchania muzyki, co jest przecież podstawowym celem zestawu stereo.

Jeśli planujecie zakup gramofonu i zastanawiacie się, jaki typ urządzenia wybrać, zachęcam do kontaktu z wybranym salonem Top Hi-Fi. W naszej ofercie mamy gramofony manualne, gramofony półautomatyczne oraz automatyczne renomowanych marek. Warto umówić się na odsłuch i prezentację sprzętu, co pozwoli świadomie wybrać odpowiedni gramofon oraz akcesoria gramofonowe. Jako #EksperciDobregoBrzmienia chętnie odpowiemy na Wasze pytania i pomożemy wybrać system, który zapewni wiele radości z odtwarzania płyt winylowych.


Muzyka potrafi pisać najlepsze historie. Usłysz swoją, dzięki Top Hi-Fi & Video Design

Eksperci Dobrego Brzmienia


Poprzedni
Powrót do aktualności
Następny
4.9
Ocena:
Średnia ocen: 4.9

(29 ocen)

Polecane

Umów się na prezentację w salonie

W każdym z naszych salonów znajduje się sala odsłuchowa, w której w miłej atmosferze zaprezentujemy Ci brzmienie wybranego przez Ciebie sprzętu audio.

Umów się na spotkanie

Zobacz listę salonów

Umów

Top Hi-Fi & Video Design

Salony firmowe

Salony firmowe

Top Hi-Fi & Video Design: