Brzmienie głośnika jest często w prosty sposób kojarzone z rodzajem zastosowanej membrany. W praktyce mamy do czynienia z dużą różnorodnością membran, występujących na rynku stereo. Co więcej, głośniki zbudowane z tych samych elementów, ale wykorzystujące różne membrany, mają zasadniczo odmienne brzmienie. Obecnie kolumny podłogowe, podstawkowe oraz wiele innych od Bowers & Wilkins wykorzystuje już kolejną generację technologii Continnum. Jakie są jej korzenie? O tym chcieliśmy opowiedzieć w tym tekście o mocno historycznym zabarwieniu.
Spis treści: Continuum - historia technologii
Ogólny rys historyczny - na początku był kevlar
Początkowo jako materiału do wykonania membrany używano papieru (pulpy celulozowej, w różnych odmianach). Później zaczęto szukać innych rozwiązań. Wyniki badań były zróżnicowane, ze względu na możliwości poszczególnych producentów. Jak nietrudno się domyślić tylko najbardziej zaawansowani technologicznie i zarazem najbardziej kreatywni projektanci mogli zrobić znaczące postępy na drodze do doskonałości. W wyścigu po „świętego graala” w dziedzinie membran głośnikowych stanęło wiele firm, jednak tylko kilka z nich odniosło spektakularny sukces. Jedną z nich jest dzisiejszy niekwestionowany lider w technice głośnikowej – brytyjska firma Bowers & Wilkins, wyznaczająca od 1966 roku kierunek rozwoju kolumn głośnikowych i nie tylko.
W wyniku eksperymentów z tworzywami nowej generacji firma Bowers & Wilkins opracowała w 1976 roku technologię produkcji membran kevlarowych do głośników. Początkowo trafiły do prestiżowych zestawów głośnikowych Matrix 800 do pracy w zakresie średniotonowym, następnie do pozostałych przedstawicieli serii 800, łącznie z dość rzadko spotykanym zespołem 808.
Następnie zastosowano go w największej kolumnie z gamy DM600 i – modelu DM640 i, a w 1991 roku, z okazji 25 lecia firmy, w monitorach Silver Signature. Podobnie postąpiono w zestawie głośników do kina domowego B&W Home Cinema (Virtual Acoustic Reality) – odpowiednio w zespołach FCM8 (dwie 160-mm jednostki z membranami kevlarowymi) oraz dipolach surroundowych SCM8 (również z parą kevlarowych szesnastek).
Na przełomie 1994 i 1995 pojawiła się linia zespołów głośnikowych Preference, z modelami oznaczonym P4, P5 i P6, w których również "obowiązkowo" zastosowano głośniki z Kevlaru. Potem przyszła kolej na serie CDM, 700 i CM.
Dalej następuje triumfalny pochód techniki membran kevlarowych we wszystkich modelach i ich dalszych generacjach, aż do momentu, gdy zaprezentowano jej następcę – technologię Continuum. Miało to miejsce we wrześniu 2015 roku.
Opis techniczny technologii kevlarowej i Continuum
Jak już wspomniano, na początku był papier. Później metal i wreszcie tworzywa sztuczne. Chociaż materiały te gwarantowały odpowiednią sztywność przy małej masie, to jednak nie spełniały wszystkich wymagań stawianych materiałom przeznaczonym na membrany głośnikowe. Na skutek tego podczas projektowania głośników musiano podejmować wiele kompromisowych decyzji, odbijających się niekorzystnie na końcowej jakości reprodukowanego dźwięku.
Prawdziwym przełomem okazały się membrany wykonane z kevlaru. Zastosowanie tej technologii przyczyniło się do poprawy brzmienia muzyki odtwarzanej przez głośniki. Przypomnijmy, że ten materiał to wysokogatunkowe, niezwykle wytrzymałe włókno sztuczne stosowane w technice kosmicznej i lotnictwie. Ponadto znajdziemy go też w kamizelkach kuloodpornych.
Wracając jednak do audio, należy zauważyć, że ze względu na włóknistą strukturę kevlaru, membrany głośników są z niego po prostu utkane. Okazuje się, że taki sposób wykonania membrany wpływa korzystnie na charakter jej drgań. W idealnym scenariuszu pobudzenie cewki głośnika impulsem powinno spowodować jednoczesne wychylenie całej membrany. W warunkach rzeczywistych nie jest to jednak możliwe ze względu na skończoną sztywność materiału membrany głośnika. Membrana wykonana z konwencjonalnego materiału wychyla się początkowo tylko w miejscu zamocowania cewki, natomiast membrana z kevlaru porusza się bardziej równomiernie, zbliżając się swoim zachowaniem do ideału, czyli do pracy „tłoka”.
Innym niepożądanym zjawiskiem występującym powszechnie jest powstawanie fal stojących w membranie głośnika. Najsilniej występuje ono, gdy prąd w cewce głośnika spada do zera. Membrana nie osiąga wtedy od razu położenia spoczynkowego, lecz oscyluje wokół niego. Zjawisko to, bardzo niekorzystne, udało się praktycznie wyeliminować w membranach kevlarowych.
Dzięki swojej plecionej strukturze i niskiej masie fale mechaniczne rozchodzące się w membranie są silnie tłumione. Fala akustyczna promieniowana w takiej sytuacji przez głośnik ze zwykłą membraną ma silnie zniekształcony przebieg. Do słuchacza dociera nie pojedynczy, krótki impuls, ale seria minimów i maksimów fali spowodowanej odbiciami w membranie.
Membrana kevlarowa tłumi pasożytnicze oscylacje, dzięki czemu promieniowany dźwięk ma postać rzeczywistego impulsu. Tym samym jej wykorzystanie w głośnikach Bowers & Wilkins przyczyniło się zdecydowanie do uzyskania czystego, precyzyjnego i dynamicznego dźwięku. Jednak do czasu... mimo, że kevlar, przez blisko cztery dekady, cieszył się opinią materiału doskonałego, to jednak w 2015 roku został zdetronizowany przez „coś znacznie lepszego”.
Tak brzmiały wtedy słowa przedstawicieli Bowersa. Membrany z szaroniebieskiej plecionki Continnum mają właściwości są zbliżone do włókien aramidowych. Zawierają dodatek aluminium i mają stałą grubość. Sama plecionka Continuum jest jednak materiałem o lepszych właściwościach fizycznych i słabiej uchwytnej sygnaturze dźwiękowej niż kevlar.
Głośnik FST – główny beneficjent technologii Continuum
Przetwornik średniotonowy typu FST (Fixed Suspension Transducer) pojawił się dość wcześnie, bo w 1998 roku w zestawach podłogowych Matrix 800, Nautilus 801, i Nautilus 802 i kolumnie dla kanału centralnego Nautilus HTM1. Początkowo stosowano w nim charakterystyczną żółtą membranę kevlarową. Łączył on w sobie właściwości takiej membrany ze specjalnym typem zawieszenia. Dzięki temu w zakresie średnich tonów uzyskano lepsze wykorzystanie właściwości mechanicznych kevlaru, co umożliwiało to słuchaczowi odbiór zdecydowanie większej ilości szczegółów zawartych w nagraniu.
Niemal dwie dekady później kevlar zastąpiono kompozytem Continuum, nad którym firma pracowała już od dłuższego czasu. Pierwszą odsłonę przetwornika Continuum typu FST znajdujemy np. w kolumnie głośnikowej 804 D3. Modyfikacje tego przetwornika nie sprowadziły się jedynie do wymiany samej membrany, ale objęły także inne jego elementy konstrukcyjne. Zamiast dolnego zawieszenia tzw. spidera zastosowano wewnętrzny pierścień tekstylny, zamocowany za pomocą sześciu ramion w kształcie spłaszczonej litery W. Firma Bowers & Wilkins nazwała to rozwiązanie techniczne jako „Biomimetic Suspension”. Ma ono na celu redukcję ryzyka koloryzacji dźwięku, z jakim można się spotkać w klasycznym rozwiązaniu z „pełnym” zawieszeniem.
W ten sposób eliminuje się potencjalne źródło odbić fali dźwiękowej promieniowanej przez tył membrany. Z teoretycznego punktu widzenia ma to ściśle określony sens, tym bardziej że amplituda drgań membrany przetwornika FST jest znikoma. Dlatego też głośnik ten jest pozbawiony górnego resoru, czyli brak jest w nim fałdy zawieszenia – piankowego czy gumowego. Zostało ono zastąpione wąską obrączką ze specjalnej pianki, która umożliwia ledwie kilku-milimetrowe wychylenie giętkiej membrany. Rozwiązaniu takiemu przyświecały dwa założenia:
-
Po pierwsze, ma ono ograniczyć rezonans powodowany przez samo zawieszenie, które w pewnym momencie (obszar kiloherców) przestaje „nadążać” za membraną w klasycznych konstrukcjach.
-
Po drugie, usztywnienie zewnętrznego obszaru plecionki sprawia, że głośnik „sam z siebie” przeciwdziała efektowi zawężania dyspersji wraz ze wzrostem częstotliwości.
Głośnik Continuum - korzyści soniczne
Mówiąc w dużym skrócie, sprowadzają się one do znacznej redukcji zniekształceń. Sygnatura dźwiękowa jest słabiej uchwytna niż miało to miejsce w przypadku zastosowania Kevlaru. Poprawiono w ten sposób otwartość brzmienia tonów średnich, a w kolumnach głośnikowych, w których przetworniki Continuum obsługują zakres niskich i średnich częstotliwości, uzyskano większe wrażenie soczystości i dobre wypełnienie konturów, co należy uznać „in plus” w stosunku do wcześniejszej technologii kevlarowej.
A jak zestawy głośnikowe wyposażone w przetworniki Continuum oceniają recenzenci z prasy branżowej? W kategoriach ogólnych kojarzone są z wysoce precyzyjnym, przejrzystym i świetnie ogniskowanym dźwiękiem, w którym nie miejsca na pogrubienia czy spowolnienia. Wielu z nich podkreśla, że technika Continuum umożliwiła głośnikom Bowersa znakomitą reprodukcję transjentów. Ich zdaniem, są one nie tylko „szybkie”, ale przede wszystkim czyste, klarowne i wolne od artefaktów. Co więcej, przekaz uzyskany z przetworników Continuum cechuje wyjątkowe wyrafinowanie. Jakość tonów średnich odtwarzanych przez takie kolumny głośnikowe, niezależnie od tego czy są to głośniki podłogowe czy głośniki podstawkowe, jest dalece nieprzeciętna. Średnica w wydaniu techniki Continuum, brzmi nadzwyczaj czysto i cechuje ją bardzo niski poziom podkolorowań. Dźwięk jest bogaty w alikwoty i nie brak mu nasycenia, a co najważniejsze daje kapitalny wgląd w strukturę nagrań. Czy można lepiej? Na tym etapie rozwoju techniki głośnikowej, raczej nie.
Przetwornik Continuum - wdrażanie
Proces żegnania się z włóknami aramidowymi (Kevlarem) został zapoczątkowany wraz z pojawieniem się serii 800 z 2015 roku. W dniu 9 września 2015 roku firma Bowers & Wilkins oficjalnie zaprezentowała serię 800 D3 (Diamond), w skład której wchodziły trzy głośniki podłogowego, jeden głośnik podstawkowy i dwa głośniki dla kanału centralnego. Na tym nie koniec.
Proces wdrażania przetworników Continuum był kontynuowany. Dwa lata później – we wrześniu 2017 r. – swoją inaugurację miała seria 700 S2. Druga generacja 700-tek miała już przetworniki Continuum zarówno jako średniotonowe, lub jako nisko-średniotonowe w mniejszych zestawach głośnikowych.
Natomiast do serii 600 plecionka Continuum trafiła w sierpniu 2018 roku. Była to już szósta generacja tej udanej gamy głośników, zapoczątkowanej w 1995 roku. Jednak wkrótce, bo tylko 25 miesięcy później, serię tę zmodernizowano.
Również seria 800 doczekała się dalszego uszlachetnienia (premiera odbyła się w dniu 1 września 2021 roku – modele z oznaczeniami z dopiskiem D4). Nowością jest trzecia seria 700 - z oznaczeniami S3 - pokazana publicznie po raz pierwszy 21 września 2022 r.
Formation Duo - wyjątkowy produkt Bowers & Wilkins
W roku 2019 roku pojawiły się pierwsze aktywne i bezprzewodowe zestawy z głośnikowe firmy Bowers & Wilkins - monitory Formation Duo.
O tym, że konstrukcje tego typu staną się w najbliższych latach poważnym rywalem dla konwencjonalnych systemów audio, nie trzeba nikogo przekonywać. W związku z tym głośniki te uzbrojono w jednostkę nisko-średniotonową o średnicy 165 mm wykorzystującą membranę Continuum. Mimo, że firma Bowers & Wilkins jest kojarzona jako dość konserwatywna, to jak podejmuje decyzję o rozszerzeniu pola swojej aktywności, to zawsze oferuje dopracowane konstrukcje. Tak też jest w przypadku głośników Duo, które oferują fenomenalny poziom wyrafinowania, jeśli chodzi o możliwości soniczne.
Podsumowanie
Jeśli chcesz lepiej poznać możliwości kolumn głośnikowych firmy Bowers & Wilkins wyposażonych w przetworniki Continuum, zachęcamy do kontaktu z jednym z sieci salonów sprzedaży Top Hi-Fi & Video Design. #EksperciDobregoBrzmienia pomogą Ci sprawdzić wybrane modele do niej należące w odpowiednio skonfigurowanym systemie audio, dostosowanym do Twoich preferencji.
Przeczytaj również nasze inne artykuły:
-
Wszystko, co powinniście wiedzieć o nowej serii 800 Diamond Bowers & Wilkins
-
Bowers & Wilkins 702 S3 i Bowers & Wilkins 705 S3 – pierwsze wrażenia. Top Hi-Fi subiektywnie vol. 5
Muzyka potrafi pisać najlepsze historie. Usłysz swoją, dzięki Top Hi-Fi & Video Design
Komentarze