Co to jest nagłośnienie instalacyjne?

Jako doradcy klientów niejednokrotnie spotkaliśmy się z sytuacją, w której to nie macie Państwo miejsca na tradycyjne kolumny podłogowe lub chociażby podstawkowe. Projektanci i architekci również nie ułatwiają tematu nagłośnienia, często tworząc wnętrza w stylu minimalistycznym, bez szans na powieszenie lub postawienie jakichkolwiek głośników. Na szczęście i z tym branża audio się uporała dając szansę na dobre brzmienie i odbiór muzyki wszędzie tam, gdzie tylko zechcemy. Rozwiązaniem tym są głośniki do zabudowy ściennej lub sufitowej, nazywane inaczej głośnikami instalacyjnymi.

Podstawowe założenia

Tak jak wspomniałem w powyższym akapicie – świetnym pomysłem są głośniki do zabudowy. Istnieje wiele miejsc i rodzajów montażu. Głośniki możemy zamontować w suficie podwieszanym lub w ścianach naszego domu czy też lokalu. Wybór jest przeogromny – możemy wstawić tańsze głośniki, do cichego słuchania muzyki w tle lub też takie, które zastąpią nam dobrej klasy pełnowymiarowe kino domowe. Jak je dobrać do pomieszczenia, jak powiesić i jakie sztuczki zastosować, by grały lepiej niż przewidywaliśmy? Zapraszamy do lektury!

Wybór miejsca montażu głośników

To pierwszy krok, od którego powinniśmy zacząć nasze rozmyślanie o nagłośnieniu instalacyjnym. Podstawowe pytanie brzmi: Jakie to będzie pomieszczenie? Korytarz, łazienka, poczekalnia, sklep, restauracja – wybierzmy głośniki do zabudowy sufitowej. Pokój telewizyjny, sala kinowa – tu lepiej sprawdzi się zestaw do zabudowy ściennej, z pewnymi wyjątkami o których później.

Drugie pytanie to zastosowanie głośników. Jeśli mają służyć nam tylko do słuchania muzyki – możemy pozwolić sobie na głośniki sufitowe. Przy oglądaniu filmów jednak ten rodzaj może okazać się dla nas na tyle niekorzystny, że będziemy widzieć aktora przed nami, a usłyszymy go z góry. Spowoduje to nienaturalny efekt oglądania filmów i nasz duży dyskomfort. Do kina lepsza będzie zabudowa w ścianie – np. głośnik po lewej i prawej stronie od telewizora. Oczywiście innym tematem będzie Dolby Atmos, ale o tym już pisaliśmy w innym artykule.

Głośniki do zabudowy sufitowej

Montaż w suficie to najpopularniejszy typ nagłośnienia instalacyjnego. Zazwyczaj sprowadza się on do tego, że wycinamy otwór w suficie podwieszanym i montujemy w nim zakupione głośniki. Po jego włożeniu wkręcamy 4 śrubki od zewnętrznej strony i tym samym do płyty kartonowo-gipsowej przytwierdzają się łapki, które trzymają głośnik. Naprawdę nie trzeba być fachowcem, by to zrobić. Cały system został opracowany tak, by nawet amator był w stanie sobie z tym poradzić.

Na co przede wszystkim musimy tutaj zwrócić uwagę przed zakupem głośnika? Pierwszym najważniejszym parametrem jest jego szerokość. Uważajmy, by zmieścił się on w naszej zabudowie. To parametr ważny nawet wtedy, gdy sufit mamy obniżony po całości pomieszczenia – wówczas upewnijmy się, że profile aluminiowe są odpowiednio szeroko rozstawione, byśmy naszego miejsca montażu nie przewidzieli np. na ich łączeniu.

Druga ważna dla nas wartość to głębokość montażu. Przed zakupem głośnika sprawdźmy na ile centymetrów obniżyliśmy nasz sufit.

Głośniki sufitowe przeważnie mają kształt okrągły, ale ponieważ moda i tu się zmienia, coraz częściej pojawiają się wersje kwadratowe lub prostokątne. Naprawdę każdy znajdzie coś dla siebie.

Przykładowe głośniki do zabudowy sufitowej:

• Bowers & Wilkins CCM362
• Bowers & Wilkins CCM663
• Yamaha-NS IC600
• Indiana Line RD 280
• Indiana Line RD 260
• Yamaha NS IC600

Puszka/obudowa do głośnika sufitowego

Dlaczego wszystkie kolumny podłogowe lub podstawkowe mają swoje obudowy? Służy to temu, by głośniki średnio-tonowe i nisko-tonowe mogły wytworzyć w ich wnętrzach ciśnienie akustyczne, by przetworniki grały wydajniej.

Przekładając to na nagłośnienie instalacyjne, gdy zamontujemy głośnik w suficie podwieszanym, ten może okazać się za duży, by przetwornik był w stanie wytworzyć jakiekolwiek ciśnienie. W rezultacie tego otrzymamy granie głośnika ze słabym basem, pozbawione odpowiedniej dynamiki.

Rozwiązaniem tego problemu są oczywiście wszelkiego rodzaju puszki montażowe. Te mogą być różne. Czasem gotową puszkę otrzymujemy razem z głośnikiem – ma ona wówczas odpowiedni litraż – jest dedykowana do danego modelu – z oczywistych względów sprawdzi się najlepiej. Gdy w zestawie puszki nie ma –możemy takową wykonać sami, skręcając płyty kartonowo-gipsowe lub wiórowe w kształt sześcianu z odpowiednim otworem na głośnik. Wewnątrz takiej płyty warto przykleić matę bitumiczną lub włożyć kawałek wełny mineralnej. Pamiętajmy również, że liczy się jej litraż, zatem jeśli sufit jest obniżony niewiele – musimy zastosować puszkę płytszą, ale szerszą. Każdy głośnik wymaga innego litrażu, zatem po poradę zapraszamy już do naszych salonów, gdzie pomożemy z wyborem głośników i podpowiemy, jaką puszkę przygotować pod nie.

A co w momencie, gdy już nie mamy możliwości zrobienia puszki, bo sufit podwieszany jest zamknięty, zaszpachlowany i pomalowany na gotowo? Wówczas, z ratunkiem przychodzi arkusz wełny mineralnej. Wytnijmy np. kwadrat 50x50cm i włóżmy go jeszcze przed montażem głośnika. Głośnik ma się „wtopić” w jej środek. Może ona swobodnie leżeć na głośniku. To rozwiązanie nie jest tak dobre jak puszka montażowa, wełna nie stworzy nam odpowiedniego ciśnienia akustycznego, ale przynajmniej zabezpieczy sufit przed wibracjami aluminiowego stelaża eliminując dźwięki, mogące powodować niepotrzebny rezonans.

Głośniki z puszką montażową w zestawie lub osobne puszki:

• Indiana Line SQ 205
• Indiana Line TesiQ

Wyższa klasa głośników sufitowych

Tutaj opiszemy wspomniany wcześniej wyjątek. Większość konstrukcji głośników sufitowych gra dźwiękiem słyszalnym od góry, tworząc przy tym większą lub mniejszą przestrzeń grania. Jeśli jednak chcemy by sygnał płynął do nas z przodu a nie z góry, i na to jest rozwiązanie.

Istnieje wąska grupa głośników sufitowych, w których przetworniki są ustawione pod kątem w kierunku słuchacza. Dalej są one montowane tak, jak pozostałe tego typu głośniki, jednak są one głębsze od nich. Efekt tego zabiegu jest niesamowity, czujemy się wówczas jakbyśmy byli w prawdziwej sali koncertowej, a nie w jej podziemiach. Jeśli nie uznajesz kompromisów, ten typ głośników jest dla Ciebie!

Głośniki do zabudowy ściennej

Głośniki ścienne zazwyczaj są większe i w kształcie kwadratu lub prostokąta. To, co wyróżnia takie konstrukcje to wyraźnie odseparowane przetworniki wysokotonowe od sekcji średnio-niskotonowej, co poprawia np. detaliczność ich brzmienia.

Montujemy je najczęściej w cegle lub pustakach – wówczas nie wymagają specjalnie skonstruowanych puszek. Są one potrzebne jedynie wtedy, gdy mamy przedściankę z karton gipsu. Wówczas, traktujemy je w ten sam sposób, co głośniki do zabudowy sufitowej.

Przy głośnikach tej konstrukcji wskazane jest, by były one umieszczone możliwie najbliżej linii wysokości uszu osoby siedzącej. Więcej na ten temat w artykule: główna oś odsłuchu.

Przykładowe głośniki do zabudowy ściennej:

• Bowers & Wilkins CWM652
• Bowers & Wilkins CWM362
• Indiana Line SQ 205
• Indiana Line SQ 250
• Indiana Line TesiQ

Głośniki instalacyjne do małego pomieszczenia

Często przychodzicie do nas z pomysłami, że o tyle o ile w salonie czy sypialni chcecie zamontować dwa lub więcej głośników, o tyle w łazience np. marzy się Wam tylko jeden. Niestety, nie jest to dobre rozwiązanie, ponieważ większość muzyki na świecie nagrywana jest w stereo – z wyraźnym, nierównym podziałem na lewy i prawy głośnik. Zdarza się np. tak, że cały wokal jest nagrany tylko z lewej strony. Montując zatem jeden głośnik zamiast dwóch, ograniczamy mocno to, co z niego usłyszymy. To nie jest dobre podejście do tematu.

Jak ten problem rozwiązać? Najprostszym wyjściem oczywiście będzie podłączenie 2 głośników zamiast jednego. Pamiętajmy jednak, że do każdego z nich musi iść oddzielny kabel głośnikowy. Drugim rozwiązaniem jest montaż tzw. głośników instalacyjnych stereofonicznych. Podpina się wówczas do jednego głośnika 2 osobne kable głośnikowe, oddzielnie pod jego prawy i lewy kanał.

Przykład pojedynczych głośników mogących grać dwukanałowy sygnał:

• Bowers & Wilkins CCM663SR
• Bowers & Wilkins CCM664SR
• Yamaha-NS ICS600

Malowanie maskownic

Większość obecnie spotykanych na rynku głośników instalacyjnych ma w zestawie maskownice w kolorze białym. Nie trzeba tego tłumaczyć – kolor ten ciągle deklasuje inne na naszych sufitach. Czasem jednak zachodzi potrzeba pomalowania maskownicy na inny kolor, a zatem jak to zrobić.

Decyzję o pomalowaniu maskownicy powinniśmy przede wszystkim podjąć przed zakupem głośnika. Najtańsze głośniki mają ją bowiem założoną na stałe – te zatem odpadają. Druga, na szczęście ta szersza grupa produktów będzie miała maskownice zdejmowane – te możemy malować, pamiętając jednak o kilku szczegółach.

Po pierwsze, część maskownic ma pod sobą cieniutką, milimetrową dźwiękoprzepuszczalną gąbkę – tą przed malowaniem należy usunąć. Po drugie, nie malujemy maskownic farbą, która mogłaby zatkać otwory w siateczce. To zadanie najlepiej zlecić malarni proszkowej lub jeśli chcemy to zrobić samodzielnie zastosujmy do tego celu spray w puszce.

Kable głośnikowe

Oczywiście to dziecinne przypominać w takim miejscu o konieczności położenia kabli głośnikowych do każdego z głośników osobno. Tutaj, bardziej niż o tej potrzebie chcemy zwrócić Państwa uwagę na ich jakość. Pamiętajmy, że remont robimy raz na dłuższy czas. Raz położone kable głośnikowe zostaną w naszych ścianach lub sufitach na wiele lat, zadbajmy zatem o ich odpowiednia jakość.

Kable za kilka złotych są w większości wykonane z miedzi elektrolitycznej, która bardzo szybko się utlenia. Ich jakość pogarsza się z roku na rok – przewodnik robi się czarny i tłumi sygnał. Druga sprawa to izolacja kabla. Słabo izolowany kabel położony np. w zaprawie gipsowej rozrabianej z wodą może spróchnieć, a to w konsekwencji może prowadzić do zwarcia plusa z minusem i spalenia głośnika lub amplitnera.

Wybierając kable, zdecydujemy się albo na położenie ich w peszlach albo na wybór tych z miedzi beztlenowej lub posrebrzanych. Pamiętajmy również o odpowiedniej ich izolacji.

Podsumowanie

Oczywiście o głośnikach tego typu można byłoby pisać godzinami. Liczymy jednak, że powyższy artykuł naświetlił Państwu ten temat, a jeśli jeszcze moglibyśmy w czymś pomóc, to zapraszamy do kontaktu i do naszych salonów.