Poprzedni
Następny

Wzmacniacz lampowy czy hybrydowy – porównanie. Różnice, wady, zalety

Średnia ocen: 5
(14 ocen) 4 komentarze

Wzmacniacze stanowią niezwykle szeroką kategorię sprzętu audio. Pod względem sposobu wzmacniania sygnału można je podzielić na konstrukcje lampowe i tranzystorowe. Niektórzy producenci oferują także modele hybrydowe, które wykorzystują zarówno lampy, jak i tranzystory. W tym poradniku porównam modele lampowe i hybrydowe, co pozwoli świadomie wybrać wzmacniacz, który nie tylko urzeknie Was błyskiem lamp, ale także zachwyci dźwiękiem.

Eksperci Dobrego Brzmienia

Wzmacniacz lampowy stereo – na czym polega jego magia?

Obecnie do systemów audio najczęściej wybierane są tranzystorowe wzmacniacze zintegrowane, ponieważ mają one szereg praktycznych zalet, w tym m.in. niższą cenę oraz dostępność dodatkowych funkcji. Jednak modele lampowe nadal mają grono zagorzałych wielbicieli, którzy nie wyobrażają sobie zastąpienia ich żadną inną konstrukcją. Co więcej, najczęściej wybierane są przez doświadczonych użytkowników, posiadających wiedzę teoretyczną i praktyczną na temat tych urządzeń. Warto więc wiedzieć, jakie cechy sprawiają, że wzmacniacze lampowe, podobnie jak gramofony, przetrwały próbę czasu i nadal sprawdzają się w systemach stereo. Zacznę od wyglądu, ponieważ zanim jeszcze włączycie taki wzmacniacz, Waszym oczom ukażą się charakterystyczne lampy elektronowe. Podczas pracy wzmacniacza palą się one delikatnym, ciepłym światłem, który nadaje niepowtarzalny klimat podczas odsłuchu. To właśnie te subtelne, żarzące się lampy są dla wielu osób elementem determinującym wybór wzmacniacza. Jest to zrozumiałe, ponieważ magia wyglądu tych urządzeń wpływa na zmysły, co sprawia, że muzykę odbiera się jeszcze intensywniej, czerpiąc z odsłuchu niezwykłą przyjemność.

Oprócz niewątpliwego waloru wizualnego lampy wnoszą także ciepło brzmienia, które jest związane ze specyfiką ich konstrukcji.

Te urządzenia generują dźwięk, który najczęściej ma wzmocnione parzyste harmoniczne. Są to nieodłączne składowe dźwięku, które nadają mu określony charakter. Brzmienie z wyeksponowanymi parzystymi harmonicznymi odbierane jest przez słuchacza jako bardziej melodyjne. Właśnie dlatego wiele osób podczas odsłuchu zachwyca się jego charakterem. Taki dźwięk, potocznie określany jako „lampowy”, jest po prostu bardziej przyjazny dla ludzkiego ucha, co urzeka wielu miłośników muzyki.

Wzmacniacz lampowy – schemat (układy lampowe)

Warto wiedzieć, że układy lampowe mają długą historię, która sięga lat 20. XX wieku. Lampy elektronowe były pierwotnie wykorzystywane w radiach lampowych. Były to czasy, gdy nie funkcjonowało jeszcze określenie hi-fi, a era domowego sprzętu audio miała dopiero nastać. Wiele źródeł jako przełomowy wskazuje 1947 rok, kiedy to brytyjski inżynier Theodore Nelson Williamson opracował znaną do dziś konstrukcję wzmacniacza opartego na lampach, która określana jest jako wzmacniacz pracujący w układzie Williamsona.

Copland CTA407 wnętrze

Schemat konstrukcyjny wzmacniacza lampowego w zasadzie nie zmienił się od tamtego czasu. Jak widać, główną i nieodłączną częścią każdego wzmacniacza lampowego są oczywiście lampy elektronowe. Wewnątrz nich znajduje się katoda i anoda, które uczestniczą w emisji ładunków elektrycznych.

Przy produkcji współczesnych wzmacniaczy lampowych stosowane są inne materiały, niż miało to miejsce kilkadziesiąt lat temu. Większa powtarzalność produkcji oraz dokładniejszy montaż sprawiają, że współczesne urządzenia, mimo podobnego wyglądu, są lepszej jakości niż ich protoplaści. Co ciekawe, nie wszystkie modele mają typowe wzornictwo z widocznymi lampami.

Niektórzy producenci oferują wzmacniacze lampowe, w których zastosowano wiele nowoczesnych rozwiązań technicznych. Ciekawym przykładem jest wzmacniacz lampowy Copland CTA407. W tym urządzeniu lampowym układ wzmacniający zamknięty został w stylowej i niezwykle eleganckiej obudowie, która będzie pasowała także do nowoczesnego wystroju wnętrza. Rozwiązania opracowane w torze sygnałowym pozwoliły osiągnąć moc wyjściową 100 W, co jest rzadko spotykane we wzmacniaczach lampowych.

Z technicznego punktu widzenia najczęściej we wzmacniaczach lampowych stosowany jest układ Single Ended. Takie modele wyposażone są w pojedynczy element wzmacniający sygnał, który zapewnia bardziej liniową charakterystykę sygnału oraz mniejsze zniekształcenia.

Wadą układu Single Ended jest z kolei niska sprawność.

Z kolei układ push-pull, określany też jako przeciwsobny, wyposażony jest w parę lamp pracujących na przemian. Każda z nich wzmacnia połowę sinusoidy sygnału. Dzięki temu wzmacniacz dysponuje większą rezerwą mocy. Wadą tego rozwiązania są z kolei większe zniekształcenia sygnału.

Nieodłączną częścią praktycznie każdego „lampowca” są charakterystyczne transformatory głośnikowe, które odpowiadają za dopasowanie impedancji głośnika do wzmacniacza.

Jakie dobierać kolumny do wzmacniacza lampowego?

Zapewne wiele osób zastanawia się, czy istnieją kolumny dedykowane do wzmacniaczy lampowych? W pierwszej chwili chciałoby się odpowiedzieć, że nie, jednak istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, wybierając kolumny do tych wzmacniaczy. Z praktyki wiem, że Klienci często nie zdają sobie sprawy z pewnych ograniczeń dotyczących wyboru kolumn pod kątem wydajności prądowej. Mam na myśli charakterystykę impedancji głośników, która określa, czy głośniki są „przyjazne” dla wzmacniacza o ograniczonej mocy. Wyjaśnię ten ważny temat krótko i w prosty sposób. Jak wiadomo, modele lampowe dysponują raczej skromną mocą, która najczęściej nie przekracza kilkunastu wat. Jest to zdecydowanie mniej, niż osiągają budżetowe wzmacniacze tranzystorowe, które dysponują większą rezerwą mocową. Właśnie dlatego sugeruję, aby do wzmacniacza lampowego wybierać głośniki o impedancji 8 omów. Z reguły są to głośniki, które łatwiej jest napędzić za pomocą wzmacniacza o ograniczonej mocy, a takie są właśnie modele lampowe.

Pathos Classic One MkIII

Sytuacji nie ułatwiają producenci kolumn, którzy często „naciągają” specyfikację, aby dane głośniki oferować jako 4-omowe, które, nie do końca słusznie, reklamowane są jako bardziej uniwersalne. Drugim, niezwykle istotnym parametrem jest skuteczność (efektywność) kolumn głośnikowych. Do wzmacniacza lampowego radzę wybierać kolumny o dużej skuteczności, na poziomie przynajmniej 90 dB. Posłużę się tu pewnym przykładem, który pozwoli w prosty sposób wyjaśnić to zagadnienie. Załóżmy, że wahamy się między dwoma modelami kolumn – jedne mają dużą skuteczność, drugie małą. Podłączając je do tego samego wzmacniacza, ustawionego na określony poziom głośności kolumny wysokoefektywne zagrają głośniej niż model cechujący się niższą wartością tego parametru. W przypadku wzmacniaczy lampowych o ograniczonej mocy ma to szczególne znaczenie.

Jeśli będziecie chcieli głośniej posłuchać muzyki, nie trzeba będzie mocno podkręcać potencjometru, co jest zresztą niezalecane z wielu względów.

Drugim etapem jest dobór głośników pod kątem brzmienia. Jeśli już wiecie, że lampowy wzmacniacz będzie odpowiedni do danych kolumn, warto upewnić się także, czy dźwięk takiego systemu spełnia Wasze oczekiwania. Nie ma lepszego sposobu niż odsłuch, więc polecam kontakt z wybranym salonem Top Hi-Fi & Video Design w celu umówienia się na dogodny termin. Jako #EkpeciDobregoBrzmienia z chęcią doradzimy w tej kwestii i wybierzemy kolumny, które stworzą ze wzmacniaczem lampowym „zgrany duet”.

Mam nadzieję, że nie przytłoczyłem Was nadmiarem informacji. Jeśli nie jesteście pewni, czy dane głośniki sprawdzą się ze wzmacniaczem lampowym, warto poczytać recenzje kolumn głośnikowych, zamieszczane w magazynach audio lub na portalach specjalistycznych. Często znajdziecie tam pomiary sprzętu wraz z fachową analizą, która będzie stanowiła odpowiedź, czy kolumny głośnikowe, które zamierzacie wybrać, będą odpowiednie do danego wzmacniacza lampowego.

Więcej o doborze komponentów audio pod względem mocy znajdziecie w artykule: „Moc głośnika i moc wzmacniacza”.

Słuchawkowe wzmacniacze lampowe

Obecnie najchętniej wybierane są słuchawki bezprzewodowe, które można zabrać wszędzie. Jeśli jednak chcecie osiągnąć wyższy poziom wtajemniczenia, wówczas okaże się, że tam kabel i wzmacniacz okazuje się niezastąpiony. Wzmacniacz słuchawkowy wybierany jest do bardziej wymagających prądowo słuchawek. Do modeli planarnych, czy elektrostatów wzmacniacz słuchawkowy jest wręcz wskazany. Do wzmacniania sygnału w audiofilskich słuchawkach sprawdzi się nie tylko wzmacniacz tranzystorowy. Modele lampowe są chętnie wybierane do zestawów słuchawkowych wysokiej klasy. Co więcej, bardzo dobrze się w nich sprawdzają, dlatego warto brać je pod uwagę.

Słuchawki nie wymagają dużej mocy, dlatego wzmacniacz słuchawkowy lampowy dysponujący mocą rzędu 0,5 do 2 W będzie w pełni wystarczający. Jest to wartość pozwalająca na napędzenie nawet wymagających, audiofilskich słuchawek.

Copland CSA100

W sprzedaży dostępnych jest wiele dopracowanych modeli, które sprawią, że Wasz zestaw słuchawkowy zagwarantuje hi-endowe brzmienie. Wszystkim osobom szukającym tego sprzętu chciałbym szczególnie polecić wzmacniacze słuchawkowe lampowe STAX, które spełnią oczekiwania nawet wymagających użytkowników. Ten japoński producent oferuje modele różniące się parametrami oraz mocą wyjściową, co pozwoli dobrać odpowiedni model do Waszych potrzeb. Oczywiście, wzmacniacze słuchawkowe STAX można dobrać do słuchawek różnych producentów, choć japoński producent także ma w swojej ofercie modele nauszne godne polecenia.

Zobacz również: „Jak wybrać wzmacniacz słuchawkowy?”.

Wzmacniacz hybrydowy stereo – dobry kompromis?

Zarówno wzmacniacze lampowe, jak i tranzystorowe mają swoje zalety, dlatego obie konstrukcje zyskały zarówno zwolenników i przeciwników. Producenci wpadli więc na pomysł, aby stworzyć wzmacniacz hybrydowy, który w torze sygnałowym ma zarówno lampy, jak i tranzystory. Jak wiadomo, wzmacniacz zintegrowany składa się zarówno z sekcji przedwzmacniacza, jak i końcówki mocy.

Producenci wzmacniaczy hybrydowych oferują modele, w których lampy zastosowano w sekcji przedwzmacniacza lub końcówki mocy. Nie ma tutaj żadnej reguły, wszystko zależy od pomysłu producenta.

Także pod względem wizualnym wzmacniacze hybrydowe są dość zróżnicowane. Część modeli ma wygląd analogiczny do konstrukcji lampowych, w których wyeksponowano lampy elektronowe. Właśnie taki styl reprezentuje włoski wzmacniacz hybrydowy Pathos Classic One MkIII. To urządzenie reprezentuje wzornictwo identyczne dla wzmacniaczy lampowych z górnej półki. Cena jest jednak dużo bardziej przystępna, a moc wyjściowa 70 W na kanał sprawia, że ten wzmacniacz poradzi sobie z napędzeniem nawet bardziej wymagających prądowo kolumn, do których klasyczny „lampowiec” nie byłby najlepszym wyborem.

Pathos Classic One MkIII

Niektórzy producenci oferują wzmacniacze hybrydowe, w których nie uświadczymy widocznych lamp. Wzornictwo, a często także wyposażenie takich modeli jest takie jak wzmacniaczy tranzystorowych. Tego typu wzmacniacze hybrydowe oferuje Copland. Urzeka w nich niezwykle ciepłe i muzykalne brzmienie, które różni się od tego, jakie zapewniają modele tranzystorowe. Stylistyka tych urządzeń jest ciekawa i nietuzinkowa, dlatego polecam przetestowanie tych modeli, które z pewnością sprawdzą się w wielu systemach stereo.

Chciałbym się jednak skupić na walorach praktycznych, czytaj brzmieniowych, wzmacniaczy hybrydowych. Takie modele cenione są przez miłośników dobrego brzmienia za połączenie zalet lamp, czyli muzykalnego brzmienia z wysoką wydajnością tranzystorów. Taka synergia powinna sprawić, że będzie to konstrukcja idealna. Czy na pewno tak jest? Wszystko zależy od tego, pod jakim kątem analizujemy dany sprzęt i czego od niego oczekujemy. Wzmacniacze hybrydowe mają szereg zalet, czyli przyjemne brzmienie z domieszką „lampowego ciepła”, niższy koszt produkcji, wpływający na bardziej atrakcyjną cenę. Modele hybrydowe cechują się też wyższą sprawnością w stosunku do wzmacniaczy lampowych oraz niską impedancją wyjściową. Właśnie z tego względu „hybrydy”, można podłączyć do bardziej wymagających prądowo kolumn głośnikowych.

Szereg wymienionych tutaj zalet sprawił, że wzmacniacze hybrydowe na stałe zadomowiły się w ofercie niektórych producentów. Chciałbym jednak zaznaczyć, że mimo wszystko te urządzenia stanowią niszę rynkową, ponieważ produkowane są przez nielicznych producentów. Moim zdaniem wzmacniacze hybrydowe stanowią bardzo dobry kompromis, dlatego warto wziąć je pod uwagę wybierając amplifikację do zestawu stereo, zwłaszcza, jeśli przemawiają do Was ich zalety.

Pytania i odpowiedzi dotyczące wzmacniaczy lampowych i hybrydowych

Wzmacniacz jest jednym z najważniejszych komponentów w systemie stereo. Dlatego właśnie na nim skupia się w znacznej mierze uwaga kupujących. Podczas rozmów i odsłuchów pada wiele ważnych i istotnych pytań ze strony Klientów. Postanowiłem więc w krótkiej formie udzielić odpowiedzi na te najczęściej zadawane. Zawsze podkreślam bowiem, że udany zakup to świadomy zakup, a wzacniacza nie kupujemy przecież codziennie.

Copland CTA407 – lampowy wzmacniacz zintegrowany

Czy warto kupić wzmacniacz lampowy?

Wzmacniacz lampowy jest sprzętem, który powinien być wybrany świadomie przez osoby, które znają jego zalety i wady. Jeśli cenicie charakterystyczny analogowy dźwięk, klimatyczny wygląd z żarzącymi się lampami, to znaczy, że warto rozważyć taki zakup. Wzmacniacze lampowe docenią zwłaszcza „osłuchani” miłośnicy dobrego brzmienia, którzy wybierają muzykę jazzową, poważną, czy blues. Brzmienie instrumentów oraz charakter dźwięku zdecydowanie różni się od tego, co oferują modele tranzystorowe.

Warto także pamiętać, że dobry „lampowiec” stanowi wydatek kilkunastu tysięcy złotych, a nawet wyższy, dlatego polecam go użytkownikom dysponującym odpowiednim budżetem na zestaw stereo. To urządzenie sprawdzi się w systemie audio, zwłaszcza, gdy dobierzemy do niego odpowiednie kolumny. Pamiętajcie, że zakup droższego wzmacniacza i oszczędzanie na kolumnach nie jest dobrym rozwiązaniem i odbije się na jakości dźwięku.

Czym się różni wzmacniacz lampowy od zwykłego?

Z racji popularności, mianem „zwykłego” wzmacniacza najczęściej określane są konstrukcje tranzystorowe. Podstawowa różnica dotyczy więc elementów czynnych, które biorą udział we wzmacnianiu sygnału. Wzmacniacze tranzystorowe wykorzystują tranzystory, które są nowszych rozwiązaniem. Do ich najważniejszych zalet należy zaliczyć niższy koszt produkcji, większą dostępność oraz wyższą trwałość. Wzmacniacze lampowe wykorzystują do wzmacniania sygnału lampy elektronowe, najczęściej triody. Te elementy są droższe w produkcji, wykazują także ograniczoną żywotność, która sięga, w zależności od modelu, kilku tysięcy godzin. Nie jest to jednak dużą wadą, ponieważ przy właściwym użytkowaniu lampy wystarczają na kilka, a nawet kilkanaście lat eksploatacji.

Więcej informacji dotyczących porównania tych typów wzmacniaczy znajdziecie w artykule: „Wzmacniacz tranzystorowy czy lampowy”.

Co to znaczy wzmacniacz hybrydowy?

Wzmacniacz hybrydowy łączy w sobie dwie podstawowe technologie stosowane do wzmacniania sygnału audio, czyli lampy i tranzystory. Pozwala to wykorzystać zalety obu tych rozwiązań, co pozytywnie wpływa na użyteczność sprzętu. W zależności od modelu wzmacniacza hybrydowego, lampy mogą być umieszczone w sekcji przedwzmacniacza, bądź też w końcówce mocy. Częściej spotykane jest to pierwsze rozwiązanie.

Copland CSA100

Ile prądu zużywa wzmacniacz lampowy?

Wiele razy słyszałem pytania oraz sugestie, że wzmacniacze lampowe są prądożerne. Wynika to zapewne z faktu, że wzmacniacze te pracują w klasie A, co oznacza, że mają niską sprawność. Jest to oczywiście prawda, gdyż sprawność konstrukcji lampowych nie przekracza kilkunastu procent. Warto jednak pamiętać, że moc tych urządzeń także jest niewielka, dlatego pobór prądu nie przekracza z reguły 400 – 500 W. Jak wiadomo, przeciętny użytkownik nie słucha muzyki non stop, więc trzeba więc uczciwie przyznać, że wzmacniacz nie zwiększy znacząco rachunków za prąd.

Czy trzeba wymieniać lampy we wzmacniaczu lampowym?

Lampy elektronowe są elementami podlegającymi zużyciu. Ich żywotność zależy od modelu, przeciętny cykl życia tego produktu wynosi jednak kilka tysięcy godzin. Jeśli więc regularnie użytkujecie wzmacniacz przez kilka lat, a w dodatku pojawiają się symptomy świadczące o konieczności ich wymiany, czyli zmiana jakości dźwięku, warto zainwestować w nowe lampy.

W tym artykule bardziej szczegółowo wyjaśniamy, kiedy wymienić lampę we wzmacniaczu.

 

Podsumowanie

Wzmacniacze hybrydowe oraz lampowe stanowią interesującą propozycję dla świadomych miłośników dobrego brzmienia. Konstrukcje lampowe najczęściej wybierają koneserzy tych urządzeń, którzy oprócz dźwięku cenią charakterystyczny styl vintage tych urządzeń. Wzmacniacze hybrydowe są nieco bardziej uniwersalne, ponieważ koszt ich zakupu jest niższy, a moc wyjściowa większa, a to z kolei pozwala na bardziej swobodny dobór kolumn. Warto więc przed wyborem konkretnego typu zastanowić się, które z zalet obu typów wzmacniaczy są dla Was bardziej istotne.

Zawsze podkreślam, że wybór sprzętu audio, w szczególności wzmacniacza, powinien być poprzedzony odsłuchem. Dlatego zachęcam do kontaktu z wybranym salonem Top Hi-Fi & Video Design, gdzie w miłej atmosferze zaprezentujemy interesujący Was model. Jako #EksperciDobregoBrzmienia odpowiemy na wszelkie pytania i pomożemy dokonać właściwego wyboru.


Muzyka potrafi pisać najlepsze historie. Usłysz swoją, dzięki Top Hi-Fi & Video Design

Eksperci Dobrego Brzmienia


Poprzedni
Powrót do aktualności
Następny
5
Ocena:
Średnia ocen: 5

(14 ocen)

Polecane

Umów się na prezentację w salonie

W każdym z naszych salonów znajduje się sala odsłuchowa, w której w miłej atmosferze zaprezentujemy Ci brzmienie wybranego przez Ciebie sprzętu audio.

Umów się na spotkanie

Zobacz listę salonów

Umów

Top Hi-Fi & Video Design

Salony firmowe

Salony firmowe

Top Hi-Fi & Video Design: