Standardy telewizyjne DVB – co to jest i jakie są ich rodzaje

Telewizory i dekodery telewizji obsługują rozmaite standardy, dzięki którym możemy mieć dostęp do różnorodnych programów TV, zarówno polskojęzycznych, jak i zagranicznych. Mamy tutaj na myśli rozwiązania pozwalające na oglądanie telewizji kablowej, satelitarnej i naziemnej, czyli wbudowane w odbiornik telewizyjny lub dekoder tunery DVB-C/C2, DVB-S/S2 i DVB-T/T2. Czym charakteryzują się te standardy? O tym przeczytasz w naszym krótkim poradniku.

Naziemna telewizja cyfrowa DVB-T

W ostatnich latach bardzo popularnym standardem w wielu gospodarstwach domowych stała się DVB-T (od ang. Digital Video Broadcasting – Terrestrial), czyli cyfrowa telewizja naziemna. Nadawanie w DVB-T zastąpiło w Polsce telewizję analogową, której ostatnie nadajniki wyłączono w naszym kraju 23 lipca 2013 r. Była to w tamtym czasie prawdziwa rewolucja, która dla wielu gospodarstw domowych wiązała się z koniecznością wymiany telewizora lub zakupem odpowiedniego dekodera. W zamian użytkownicy zyskali bezpłatny dostęp do pokaźnej liczby programów nadawanych w dobrej jakości na kilku tzw. multipleksach DVB-T.

Oferta programowa w DVB-T

Pojedynczy multipleks zapewnia dostęp do więcej niż jednego kanału telewizyjnego (jak miało to miejsce w telewizji analogowej). Takich ogólnopolskich multipleksów mamy obecnie cztery. Trzy z nich wykorzystują nadawanie w paśmie UHF, a jeden (tzw. MUX 8) nadaje w paśmie VHF.

Zawartość poszczególnych multipleksów zmieniała się na przestrzeni lat, wraz z rozwojem cyfrowej telewizji w naszym kraju. Aktualna oferta programowa przedstawia się następująco:

• MUX 1 – Eska TV, Fokus TV, Polo TV, Stopklatka TV, TTV, TV Trwam i TVP ABC (po uzyskaniu koncesji ma zostać też wprowadzony kanał Silver TV w zastępstwie nie nadającego kanału ATM Rozrywka);
• MUX 2 – Polsat, Super Polsat, TV 4, TV 6, TV Puls, TV Puls 2, TVN i TVN 7;
• MUX 3 – TVP 1 HD, TVP 2 HD, TVP 3, TVP Historia, TVP Info HD i TVP Sport HD;
• MUX 8 – Metro, Nowa TV, TVP Kobieta, TVP Kultura HD, WP TV i Zoom TV.

Kanały dostępne w ramach MUX 8 mogą wykorzystywać hybrydową platformę HbbTV (ang. Hybrid Broadcast Broadband TV). Zapewnia ona dostęp do dodatkowych informacji związanych z nadawanymi programami. Treści te dostarczane są za pośrednictwem łącza internetowego (niezbędne jest więc połączenie telewizora z lokalną siecią przewodowo lub bezprzewodowo). Dodatkowo, aby możliwe było korzystanie z dobrodziejstw platformy HbbTV telewizor musi być z nią kompatybilny.

Oprócz wspomnianych powyżej funkcjonują również lokalne multipleksy naziemnej telewizji cyfrowej, na których mogą znajdować się kanały telewizji regionalnych, a także dodatkowe kanały, których nie ma na ogólnopolskich MUX-ach.

DVB-T2, czyli telewizja cyfrowa w nowej odsłonie

DVB-T2, czyli druga generacja naziemnej telewizji cyfrowej, jest już stosowana z powodzeniem w niektórych państwach europejskich. Pierwszym krajem, który rozpoczął emisję w DVB-T2 była Wielka Brytania. Standard ten jest wykorzystywany także u naszych zachodnich i południowo-zachodnich sąsiadów. Powoli rozwiązanie to wkracza także do Polski.

Najlepsze wrażenia filmowe zapewniają telewizory marki Loewe. Więcej na temat niemieckiego producenta można dowiedzieć się z naszej strefy marki:

• Strefa marki Loewe

W odróżnieniu od standardu DVB-T, w którym używa się kodeka MPEG-4 (H.264), w DVB-T2 stosowane jest kodowanie H.265, znane bardziej jako HEVC (ang. High Efficiency Video Coding). Nowy standard zapewnia efektywniejsze wykorzystanie pasma częstotliwości dostępnego dla naziemnej telewizji. Wymaga mniejszej przepływności bitowej, przy zachowaniu tej samej jakości obrazu. Dzięki temu może zwiększyć się liczba dostępnych w pojedynczym multipleksie kanałów w jakości HD, a co za tym idzie ogólna liczba kanałów nadawanych naziemnie. Kodek HEVC w praktyce pozwala nawet na efektywne przesyłanie sygnału także w rozdzielczościach Ultra HD i 8K.

DVB-T2 – konieczna przebudowa

Telewizja naziemna DVB-T w Polsce wykorzystuje do nadawania pasmo VHF (od 174 do 230 MHz) oraz pasmo UHF (od 470 do 790 MHz). Wprowadzenie sieci 5G spowodowało konieczność zwolnienia pasma 700 MHz na potrzeby rozbudowy infrastruktury nowej generacji sieci komórkowej (decyzją Komisji Europejskiej ma to nastąpić do końca czerwca 2022 r.). Dla dalszego rozwoju DVB-T oznacza to przebudowę wykorzystywanej dotychczas sieci nadawczej i przeniesienia emisji programów telewizji naziemnej w Polsce na inne częstotliwości niż obecnie używane. Zmiana zakresu pasma nadawania stała się też okazją w naszym kraju do zmiany standardu DVB-T na nowszy.

Z punktu widzenia użytkownika ważną informacją jest to, że do obsługi nowego pasma i nowego standardu nie będzie wymagana nowa antena odbiorcza. Jeśli więc korzystasz obecnie z dobrodziejstw telewizji DVB-T, za pośrednictwem tej samej anteny będziesz mógł również odbierać kanały dostępne w DVB-T2, funkcjonującym już w nowym zakresie częstotliwości.

Inaczej sprawa ma się z telewizorami i dekoderami. Jeśli chcesz oglądać telewizję w DVB-T2, powinieneś posiadać telewizor lub dekoder obsługujący kodowanie, które ów standard wykorzystuje. Warto dodać, że telewizory Loewe mają wbudowany tuner DVB-T2 z obsługą HEVC. Modele wyposażone wyłącznie w tuner DVB-T i kompatybilne z MPEG-4 nie obsłużą nadawania z wykorzystaniem HEVC-a. Ponadto, nowy odbiornik powinien obsługiwać również dźwięk w standardzie E-AC3 (od ang. Enhanced Audio Compression 3), popularnie zwanym Dolby Digital Plus.

Testy, testy i jeszcze raz testy

Obecnie nowy standard cyfrowej telewizji naziemnej jest w Polsce w fazie testów. Na testowym multipleksie DVB-T2 (wykorzystującym kodowanie HEVC) dostępne są cztery kanały telewizji publicznej (wszystkie w jakości HD): TVP Dokument HD, TVP Kultura HD, TVP Polonia HD i TVP Rozrywka HD. Testy prowadzone są w Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Poznaniu i Warszawie (lokalizacje mogą ulec zmianie).

Testy DVB-T2 prowadzi również TVN Grupa Discovery. Wśród dostępnych będą wersje HD kanałów: Metro, TTV, TVN, TVN 7 oraz TVN Fabuła. Testy obejmują obecnie 5 dużych miast – Bydgoszcz, Gdańsk, Katowice, Łódź i Warszawę.

Testowanie rozwiązania ma pomóc sprawdzić m.in. jakość transmisji, a także weryfikację zasięgu, a więc pozwoli sprawdzić jak wielu konsumentów jest już wyposażonych w urządzenia zapewniające dostęp do nowego standardu telewizji cyfrowej DVB-T2.

Przejście ze sposobu nadawania w DVB-T na DVB-T2 w Polsce zostało podzielone na etapy. Ostatni etap wprowadzania standardu DVB-T2 zaplanowano na czerwiec 2022 r.

Standardy DVB-C i DVB-C2

DVB-C oznacza Digital Video Broadcasting – Cable, czyli standard wykorzystywany w telewizji cyfrowej, dostępnej za pośrednictwem sieci kablowych. Do kompresji materiału audio-wideo używane jest kodowanie MPEG-2 lub MPEG-4. Dźwięk może być nadawany w formacie Dolby Digital. Istnieje też możliwość stosowania EPG (czyli elektronicznego przewodnika po programach) i przesyłania ścieżek dźwiękowych w różnych językach (do wyboru podczas oglądania programu przez użytkownika).

Następcą DVB-C jest DVB-C2, którego specyfikacja została zatwierdzona już w 2009 r. Rozwiązanie to pracuje w oparciu o zmienne tryby kodowania i modulacji (w odróżnieniu od DVB-C), inne jest też kodowanie korekcyjne, jak i sama modulacja, która może być w tym wypadku bardziej zaawansowana. W rezultacie nowa wersja standardu zapewnia większą efektywność transmisji sygnału. Jest jednak dotychczas niewykorzystywana przez polskich dostawców telewizji kablowej, najprawdopodobniej ze względu na powszechne przyjęcie DVB-C. Również w telewizorach tuner DVB-C2 wciąż nie jest chętnie implementowany przez producentów. Na polskim rynku można obecnie znaleźć zaledwie kilka modeli w niego wyposażonych.

Dostawcy telewizji kablowej przy sprzedaży usług oferują zwykle zewnętrzny dekoder DVB-C, który podłączany jest do telewizora za pomocą kabla HDMI. Do czego jednak może przydać się tuner telewizji kablowej wbudowany w telewizor? Otóż, niektórzy operatorzy, po spełnieniu odpowiednich warunków przez klienta, mogą udostępniać również pakiet odkodowanych programów cyfrowych nadawanych z wykorzystaniem standardu DVB-C w standardzie MPEG-4. Telewizory Loewe mają wbudowany tuner DVB-C, przy czym klient powinien sprawdzić, czy tuner jest kompatybilny z jego operatorem kablowym.

Standardy DVB-S, DVB-S2 i kanały FTA

DVB-S (ang. Digital Video Broadcasting – Satellite) to popularny standard telewizji cyfrowej z kodowaniem materiału audio-wideo w standardzie MPEG-2, MPEG-4 część 2, lub MPEG-4 AVC (czyli H.264). Obecnie wykorzystywana jest druga generacja tego standardu, czyli DVB-S2, która powstała w 2003 r., a oficjalnie zatwierdzona została dwa lata później przez ETSI (European Telecommunications Standards Institute – Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych). Z nowego standardu korzystają m.in. takie platformy cyfrowej telewizji satelitarnej jak nc+ czy Cyfrowy Polsat. DVB-S2 pracuje w oparciu o bardziej zaawansowane techniki modulacji. W zależności od nadawanego sygnału może być zastosowane kodowanie MPEG-4 AVC (H.264) lub też HEVC (H.265).

Wykorzystując zewnętrzny lub wbudowany w telewizor tuner DVB-S2, który znajduje się np. w i odpowiednio nakierowaną antenę satelitarną użytkownik może uzyskać dostęp także do bezpłatnych, niezakodowanych programów, tzw. FTA (Free To Air) – bez potrzeby nabywania dekodera np. od dostawcy telewizji. Są to kanały nie tylko zagraniczne, ale także polskojęzyczne, np. TVP Polonia – nadawany w DVB-S (MPEG-2) za pośrednictwem satelity Eutelsat Hot Bird 13D, podobnie jak np. 4fun.TV  – nadawany w DVB-S2 (MPEG-4) czy Red Carpet TV (Hot Bird 13C w DVB-S2 w MPEG-4). Zwróć uwagę, że kanały FTA dostępne są w większości w standardzie DVB-S2, jeśli więc jesteś posiadaczem starszego modelu telewizora lub dekodera satelitarnego, który obsługuje wyłącznie standard DVB-S, wówczas nie będziesz mógł odbierać tych i wielu innych bezpłatnych programów.

Więcej o zagadnieniach związanych z nowoczesnymi telewizorami dowiesz się z naszych poradników:

• Częstotliwość odświeżania w TV – jakie ma znaczenie?
• Przegląd najciekawszych przystawek multimedialnych do TV
• Co to jest Smart TV?

Szczegółową listę programów FTA można znaleźć m.in. na stronach internetowych operatorów telewizji satelitarnej.

Moduły CI i CI+

Dostawcy telewizji satelitarnych i kablowych mogą umożliwiać dostęp do swojej oferty programowej za pośrednictwem modułów CI+ (od ang. Common Interface Plus). Są to tzw. moduły dostępu warunkowego (od ang. Conditional Access Module). Moduł CI+, podobnie jak klasyczny dekoder oferowany przez operatora, ma przypisaną kartę abonencką.

Aby możliwe było korzystanie z tego rozwiązania telewizor musi być wyposażony w kompatybilne złącze i, oczywiście, obsługiwać odpowiedni standard telewizji cyfrowej –kablowej lub satelitarnej. Niektóre moduły CI+ mogą również współpracować ze starszymi telewizorami, w których dostępne jest złącze CI zamiast CI+. Wprowadzenie nowego standardu miało zapewnić lepszą kontrolę operatora i poprawić współpracę z telewizorem. Jeśli jednak jesteś posiadaczem telewizora z gniazdem CI zamiast CI+, powinieneś upewnić się czy moduł CI+ będzie współpracował z Twoim modelem.

Common Interface – zalety i wady

Do zalet wykorzystania modułu CI+ możemy zaliczyć przede wszystkim wygodę użytkowania, która wynika m.in. z braku konieczności wykorzystywania dodatkowego urządzenia, które pobiera energię elektryczną i obsługiwane jest dodatkowym pilotem. Moduł CI+ zamontowany z tyłu telewizora jest niewidoczny, a użytkownik nie musi zastanawiać się nad miejscem ulokowania, czy poprowadzeniem niezbędnego okablowania do dekodera telewizji satelitarnej czy kablowej, bo go po prostu nie ma.

Oczywiście wykorzystanie modułu CI+ ma też swoje wady. Może to być np. mniejsza funkcjonalność w porównaniu z niektórymi dekoderami telewizji kablowej czy satelitarnej, które obecnie oferowane są przez operatorów (m.in. brak możliwości nagrywania programów telewizyjnych).