Jak wybrać podstawki głośnikowe?

Małe zespoły głośnikowe są bardzo popularnym rozwiązaniem w wielu systemach audio, tak kina domowego, jak i czysto muzycznych. Jednak ze względu na nieduże gabaryty tych kolumn konieczne jest ich ustawienie na określonej wysokości. W niektórych przypadkach można do tego celu wykorzystać długą szafkę lub niewysoki regał, tak aby głośniki wysokotonowe znajdowały na wysokości uszu siedzącego słuchacza. Problem w tym, że nie wszystkie konstrukcje małych kolumn nadają się do zastosowania w takiej lokalizacji. Część modeli wymaga znacznego oddalenia od tylnej ściany, bądź bardziej swobodnego ustawienia w wolnej przestrzeni. I wtedy konieczne staje się użycie odpowiednich podstawek. Aby wydobyć cały potencjał brzmieniowy nie mogą to być pierwsze lepsze, niekiedy przypadkowe rozwiązania, ale przemyślane konstrukcje, nierzadko dedykowane konkretnym modelom zespołów głośnikowych.

Aby w pełni zrozumieć sens ich stosowania możemy wyróżnić kilka innych ważnych przesłanek ku temu:

• Precyzyjne pod względem geometrycznym ustawienie w pomieszczeniu odsłuchowym, zgodne z wymaganiami stawianymi przez akustykę pomieszczenia i ogólne zasady rozmieszczania zespołów głośnikowych w pomieszczeniu zamkniętym.
• Zapewnienie stabilnej podstawy dla pracujących (generujących dźwięk zespołów głośnikowych) – istotne zwłaszcza przy wysokich poziomach głośności.
• Odprowadzanie wibracji obudów do podłoża (gdy kolumny ustawiamy na kolcach), bądź ich tłumienie (gdy wykorzystujemy sprężyste tłumiki i podkładki).
• Walor estetyczny (ważny zwłaszcza dla innych domowników).
• Możliwość uporządkowania (maskowania) kabli łączących głośniki ze wzmacniaczem.

Dobroczynny wpływ na dźwięk

Podstawki głośnikowe mogą też wpływać na jakość dźwięku i to bardziej niż inne elementy systemu np. kable połączeniowe. Poprawie najczęściej ulegają takie cechy brzmienia jak jakość niskich tonów, dynamika, stereofonia czy szczegółowość. Przede wszystkim zwiększa się wyrazistość, kontrola i zwartość basu. Szybkość i rytm nabierają wtedy nowego znaczenia. A modele wyposażone w regulacje służące wypoziomowaniu poprawiają stabilność odtwarzanych zjawisk przestrzennych. Generalnie, podstawki umożliwiają wydobycie pełnego potencjału dźwiękowego drzemiącego w każdych kolumnach. W przypadku zastosowania ciężkich podstawek z możliwością wypełniania ich sypkim balastem, należy pamiętać o tym, aby proces dociążania przeprowadzać stopniowo, ponieważ nadmierne obciążenie może spowodować pogorszenie dynamiki lub spowolnienie dźwięku.

Konstrukcja

Generalnie spotyka się dwie odmiany podstawek:

• Lekkie
• Bardziej masywne

W pierwszej grupie spotyka się ażurowe konstrukcje, wykonane z cienkich elementów. W drugiej znajdują się cięższe i bardziej obszerne formy o masie od 10 kg wzwyż. Druga grupa ma dodatkową funkcjonalność polegającą na tym, że można je stroić brzmieniowo przez wypełnianie wewnętrznych przestrzeni (specjalnych komór) sypkim materiałem dodatkowo zwiększającym ciężar podstawki (obciążanie balastem). Należy unikać konstrukcji z dużymi powierzchniami przednimi, które mogłyby stanowić „przedłużenie” przednich ścianek współpracujących z nimi zespołów głośnikowych, a tym samym powodujących zmianę sposobu promieniowania poszczególnych głośników. Chyba, że zostało to przewidziane przez producenta takich kolumn.

Istotnymi czynnikami, decydującymi o jakości konstrukcji, są przekrój elementów pionowych konstrukcji, sposób łączenia elementów oraz dobór materiału lub kombinacji kilku różnych materiałów. Należy pamiętać, iż wysoką jakość połączeń zapewnia jedynie klejenie, spawanie lub zgrzewanie. Połączenia skręcane nie są optymalnym sposobem montażu, ze względu na skłonność do samoistnego luzowania się takich połączeń, choć w pewnym zakresie mogą prawidłowo spełniać swoje zadanie.

Dalsze wymagania konstrukcyjne są następujące:

• Konstrukcja podstawki powinna być maksymalnie sztywna.
• Podstawka powinna mieć odpowiednią wysokość do danego modelu głośnika (należy uwzględnić zalecenia producenta głośników oraz wysokość punktu odsłuchowego), bądź umożliwiać regulację w tym zakresie.
• Podstawka powinna być wyposażona w trzy lub cztery kolce u spodu, umożliwiające poziomowanie głośników.
• Górny blat podstawki powinien mieć wymiary zbliżone do podstawy obudowy kolumn.
• Dolny blat (cokół) powinien być możliwie duży (w granicach rozsądku), aby zapewnić jak najszersze podparcie filarom podstawki.

Ponadto, w przypadku cięższych modeli podstawek, warto przewidzieć możliwość wypełnienia (całkowite lub częściowe) balastem (piaskiem, śrutem ołowianym), co zwiększa ich bezwładność i w pewnym stopniu także stabilność. Konkludując wymagania konstrukcyjne, należy stwierdzić, że w przypadku większości zespołów głośnikowych podstawy wydają się rozwiązaniem optymalnym, jednak czasami zastosowanie lekkich (ale sztywnych) podstawek o konstrukcji otwartej może przynieść lepsze efekty brzmieniowe.

Materiały

Bardzo często spotyka się podstawki wykonane ze stali. Co prawda nie jest ona optymalna pod względem uzyskiwanego wpływu na dźwięk, to jednak jest ona zdecydowanie tańsza od aluminium i mniej kłopotliwa technologicznie do wykonania i połączenia złożonych z niej elementów.

Aluminium cechuje się lepszym wpływem na dźwięk od stali, ale jest droższe i trudniejsze w aplikacji, zwłaszcza w realizacji połączeń.

Równie dobry wpływ na dźwięk mają elementy wykonane z płyt MDF, jednak ze względu na mniejszą trwałość i kwestie estetyczne, ten rodzaj materiału nie upowszechnił się.

Kamień, szkło są to materiały bardzo atrakcyjne wizualnie, choć znacząco wpływające na charakter brzmienia i to niekoniecznie w sposób jednoznacznie pozytywny.

Tworzywo sztuczne nie powinno być stosowane w konstrukcji podstawek „z prawdziwego zdarzenia”. Może występować jedynie w produktach „podstawkowo-podobnych”, takich jak na przykład wyroby ze sklepów wielkopowierzchniowych z artykułami do wystroju wnętrz.

Rekomendowane modele podstawek

Spośród wielu dostępnych modeli na szczególną uwagę zasługują trzy konstrukcje:

Bowers & Wilkins STAV24 S2

Zostały zaprojektowane jako partner dla podstawkowych modeli Bowers & Wilkins 685 S2 i 686 S2.

Umożliwiają one umieszczenie kolumny głośnikowej na wysokości 60 cm, odpowiedniej do prawidłowego odsłuchu. Są to podstawki typu ciężkiego (każda waży ok. 17 kg). Charakteryzują się świetną separacją umieszczonych na nich zespołów głośnikowych, m.in. dzięki rozwiązaniu w którym kolumna styka się z nimi jedynie w 4 punktach na skrajach górnego blatu podstawki. W związku z tym kolumny nie przesuwają się nawet podczas głośnego odtwarzania. W komplecie z podstawkami dostarczane są komplety kolców i nóżek gumowych (do alternatywnego zastosowania). Dzięki temu STAV24 S2 można ustawiać zarówno na dywanie, jak i na drewnianych podłogach, chroniąc przy tym ich powierzchnię. Nie bez znaczenia pozostaje także wzornictwo, cieszące nasze oczy. Konstrukcja pokryta jest proszkowym lakierem o wysokiej jakości, odpornym na wszelkie urazy mechaniczne. Całość zwieńcza dyskretnie wkomponowane logo B&W.

Atacama Nexus

Podstawki są wykonane ze stali. Konstrukcję tworzą trzy filary o różnych przekrojach, z których największą średnicę ma filar przedni. Całość spoczywa na wyoblonym od przodu cokole o grubości 4 mm, podpartym na czterech kolcach. Górny blat jest zaopatrzony w elastyczne, żelowe podkładki, izolujące wibracje obudowy zespołu głośnikowego, a także zapobiegające przesuwaniu się obudowy kolumny względem podstawki. Mocowania poszczególnych elementów charakteryzują się odpornością na rezonanse. Przewidziano możliwość umieszczenia przewodu połączeniowego w jednym z filarów. Opcjonalnie podstawki można wypełnić dedykowanym balastem Atabites. W ofercie dostępnych jest kilka odmian różniących się wysokością (500, 600, 700 i 1000 mm) i kolorem wykończenia (czarny, grafitowy metalik, srebrny metalik, diamentowy biały - za dopłatą), np. model Nexus 5i, 6i czy 10i. Opcjonalnie dostępna jest też cieńsza, 3 mm górna płytka do wersji mini o wymiarach (szer x głęb): 130 x 200 mm oraz 130 x 130 mm.

Atacama Moseco

W tym modelu wykorzystano drewno bambusowe, charakteryzujące się niebanalną estetyką i korzystnym wpływem na brzmienie zespołów głośnikowych. Konstrukcja podstawki bazuje na dwóch filarach, wykonanych ze stali i karbonu. Przedni, ma większą średnicę (50 mm) i umożliwia częściowe wypełnienie go materiałem tłumiącym, natomiast tylny jest cieńszy - 28 mm. W tym drugim można ukryć przewody głośnikowe. W komplecie z podstawkami dostarczane są regulowane kolce M6 i mini podkładki żelowe, które zabezpieczą przed uszkodzeniem obudowy zespołów głośnikowych. Dodatkowe obciążenie stanowi opcjonalny zestaw Mass Loading Baseplate, który tym samym zwiększa stabilność konstrukcji. Maksymalna nośność każdej podstawki Moseco wynosi 7,5 kg. Podstawki Moseco dedykowane są dla większości małych i średnich głośników podstawkowych.

Jak dobrać podstawki głośnikowe?

Wybierając podstawki głośnikowe, należy zwrócić uwagę na kilka niezwykle istotnych cech tych produktów. Tylko właściwie dobrane modele standów zapewnią bezpieczne i stabilne zamocowanie kolumn głośnikowych.

Przede wszystkim warto zadbać, aby po ustawieniu kolumn podstawkowych przetworniki znajdowały się na wysokości uszu słuchacza. Zapewni to naturalny dźwięk. Jeśli nie jest to możliwe, należy znaleźć standy o zbliżonej wysokości.

Warto także sprawdzić, czy dany producent oferuje standy głośnikowe dedykowane do głośników, które posiadacie. Wówczas będziecie mieli pewność, że wybrane podstawki do głośników będą odpowiednie pod względem rozmiaru, masy czy kolorystyki.

Istnieje jednak grupa uniwersalnych podstawek głośnikowych, które będą pasowały do wielu kolumn podstawkowych dostępnych w sprzedaży. W takim wypadku należy jednak przed zakupem sprawdzić wszystkie najważniejsze parametry, czyli: maksymalną masę kolumn, wysokość standów oraz szerokość i długość podstawek, na których montowane będą głośniki.

Podsumowanie

Jakość podstawek pod głośniki ma niebagatelny wpływ na jakość uzyskiwanego brzmienia. Dobrze zaprojektowane podstawki mogą „dodać skrzydeł” niektórym systemom, a te przeciętne, lub przypadkowe mogą wręcz degradować możliwości naszych głośników. Dlatego też bardzo ważne jest staranne dobranie właściwych podstawek do konkretnych kolumn. Z tego też względu nie warto na nich oszczędzać czy decydować się na niesprawdzone rozwiązania czy modele o przesadnie wyrafinowanym wzornictwie. Warto też pamiętać, że głównym zadaniem podstawek, które powinny one spełniać jest ograniczenie drgań obudowy zespołu głośnikowego, a nie izolacja od podłoża. Do tego drugiego służą wibroizolatory i wszelkiej maści tłumiki albo elastyczne podkładki specjalnie zaprojektowane do tego celu.

* * *

Gorąco zachęcamy do osobistego zapoznania się z podstawkami głośnikowymi opisanymi w tym artykule. W związku z tym zapraszamy do jednego z salonów w sieci Top Hi-Fi & Video Design, która zapewnia swoim klientom możliwość ich zaprezentowania w najkorzystniejszych warunkach akustycznych i w towarzystwie najlepszych urządzeń audio. To dogodne miejsce do tego, by ostatecznie zdecydować, czy dźwięk charakteryzujący dane rozwiązanie w pełni odpowiada naszym oczekiwaniom.

Artykuł powstał dzięki wsparciu doradców Top Hi-Fi & Video Design – ogólnopolskiej sieci specjalistycznych salonów, powstałych przeszło 25 lat temu, aby pomagać klientom w doborze i budowaniu wymarzonych systemów audio-video.

Potrzebujesz pomocy? Skontaktuj się z jednym z naszych salonów. Bez pośpiechu, przy filiżance dobrej kawy i w miłej atmosferze postaramy Ci się pomóc, a nasi konsultanci odpowiedzą na każde Twoje pytanie.