Jaki telewizor wybrać? LCD, LED, OLED, a może QLED?

Telewizory LED to w rzeczywistości odmiana ekranów LCD. Jest to przełomowa technologia, której zawdzięczamy możliwość skonstruowania smartfonów czy tabletów – urządzeń, z których korzystamy każdego dnia. Choćby dlatego warto wiedzieć o niej kilka podstawowych rzeczy.

LCD to skrót od Liquid Cristal Display, w wolnym tłumaczeniu: ekran ciekłokrystalicznych (tak, kryształy mogą posiadać formę pośrednią między ciekłą a stałą). Wyświetlacze LCD w ciągu ostatnich kilkunastu lat opanowały rynek ekranów komputerowych i mniejszych telewizorów, a po dalszych ulepszeniach – pełnowymiarowych TV. To one skutecznie wyparły niezwykle popularne w swoim czasie „plazmy”, ale ich nie żałujmy.

Technologia LED – co to znaczy?

Skąd zatem bierze się określenie „telewizory LED”, obecne dziś w powszechnym użytku? LED odnosi się – tylko i aż – do sposobu podświetlania ekranów, odbywającego się właśnie za pomocą diod elektroluminescencyjnych (dla przyjaciół: LED), które zastąpiły wykorzystywane wcześniej świetlówki CCFL. Różnica w źródle podświetlenia jest podstawową cechą odróżniającą telewizory LED od telewizorów LCD starszego typu. W zależności od konkretnego modelu można spotkać się zasadniczo z dwoma sposobami podświetlania wyświetlaczy telewizorów diodami LED.

Na sklepowych półkach możemy znaleźć bardzo cienkie telewizory podświetlane krawędziowo (edge LED). Diody umieszczone są wówczas dookoła matrycy. Ich światło przepuszczane jest przez specjalny dyfuzor, który rozprasza je po całym ekranie. Jest to rozwiązanie bardziej energooszczędne, jednak oszczędność ta może być widoczna również w jakości obrazu.

Telewizory wykorzystujące z kolei podświetlenie pełne (tzw. full LED) posiadają diody umieszczone strefowo, za matrycą. Charakteryzują się one nieco grubszymi wyświetlaczami. Równomierne podświetlenie procentuje jednak w jednakowo dobrej klasie wyświetlania obrazu na całej powierzchni ekranu.

Telewizory QLED – czyli technologia LED na sterydach

Przeglądając oferty producentów telewizorów, można natknąć się również na technologię QLED. Jest to odmiana technologii LED, w której wykorzystuje się tzw. kropki kwantowe (z angielskiego quantum dots), nanocząsteczki będące w stanie zmieniać długość fali przechodzącego przez nie światła. W telewizorach umieszcza się je na dodatkowym panelu, tzw. folii QDEF (Quantum Dot Enhancement Film).

Kropki kwantowe pozwalają uzyskać bardzo czyste podstawowe kolory (czerwony, zielony, niebieski), o wąskiej linii widmowej. W efekcie poszerza to paletę kolorów oraz pogłębia ich nasycenie. Jest to zatem krok w kierunku technologicznych możliwości OLED-ów (opisanych niżej) przy zachowaniu zalet technologii LED. Głównym producentem telewizorów QLED pozostaje firma Samsung, ale korzystają z niej również tacy gracze jak: Vizio, Hisense i TCL.

Na przełomie dwóch pierwszych kwartałów 2021 roku odbyła się premiera nowych telewizorów Samsunga z serii Neo QLED, uzbrojonych po zęby w najnowsze technologie. Urządzenia te wykorzystują nowatorską technologię podświetlenia miniLED. Pierwsze recenzje mówią, że choć „rewolucja” to zbyt mocne słowo, z pewnością można mówić o ewolucji w bardzo dobrym kierunku. Zakres kolorów, ich jakość oraz kontrast osiągają kolejne poziomy, do tej pory niedostępne dla telewizorów LED. Nowe Samsungi mają rozwiązywać problemy związane z detalami cieni i nierównomierną jasnością obrazu, z jakimi mierzyły się QLED-y.

Telewizory LED – zalety

Jeżeli odwiedzimy jakikolwiek sieciowy sklep z RTV, łatwo przekonamy się, że telewizory typu LED stanowią większość oferty. Nie byłoby to możliwe, gdyby nie miały istotnych zalet, którym zawdzięczają tak dużą popularność.

Pierwszą z nich jest oszczędność energii. Diody LED potrzebują znacznie mniej prądu niż wspomniane wyżej świetlówki CCFL. Oprócz tego zajmują mniej miejsca, dzięki czemu telewizor może być bardzo cienki. Z uwagi na właściwości diod LED odbiorniki tego typu na ogół bardzo dobrze radzą sobie z wyświetlaniem bieli. Listę zalet kończy bardzo istotna kwestia, jaką jest duża rozpiętość cenowa telewizorów LED. Satysfakcjonujące rozwiązania mogą znaleźć dla siebie zarówno posiadacze niewielkich budżetów, jak i koneserzy poszukujący produktów premium.

Telewizory LED – wady

Technologia LED nie jest, oczywiście, pozbawiona wad. Jedną z nich jest uzależnienie jakości obrazu od kąta widzenia. Jeżeli spróbujemy oglądać film, siedząc z boku telewizora LED, zauważymy pogorszenie jakości obrazu i kolorów. Choć należy zaznaczyć, że prace nad możliwie największym rozszerzeniem kąta widzenia, gwarantującego wysoki komfort oglądania, wciąż trwają i inżynierowie nie powiedzieli jeszcze ostatniego słowa. Fakt, że diody LED nieustannie świecą, ma też znaczący wpływ na wyświetlanie czerni, która w przypadku telewizorów LED nie jest tak głęboka, jak na wyświetlaczach typu OLED.

Telewizory OLED – organiczne diody LED w TV

Nazwa OLED to skrót od Organic Light Emitting Diode. Diody wykorzystywane w telewizorach tego typu są wykonane na bazie polimerów, a więc związków organicznych. Od „zwykłych” LED-ów różnią się tym, że świecą same z siebie. Panele OLED nie wymagają zatem dodatkowego podświetlenia.

Pierwszy raz zaobserwowano to zjawisko we Francji, w latach 50. ubiegłego wieku. Jednak pierwsze użycie diod organicznych miało miejsce około roku 2000, kiedy w telefonach komórkowych zastosowano nowatorskie ekrany typu SMOLED (SM to skrót od Small Molecule). W 2007 roku firma Sony zaprezentowała pierwszy telewizor w technologii OLED, który cechował się wyśmienitą – jak na tamte czasy – jakością obrazu. Mogło się wydawać, że ta technologia szybko wkroczy na rynek i zdominuje go, dzięki swoim niewątpliwym zaletom. Tak się jednak nie stało, w dużej mierze z uwagi na rozwój i przystępność cenową telewizorów typu LED. Nie zmienia to jednak faktu, że OLED-y mają niejednego asa w rękawie.

Telewizory OLED – zalety

Pod kątem technicznym telewizory OLED są znacznie prostszymi konstrukcjami niż ekrany LCD. Składają się z mniejszej liczby warstw. Jedna dioda na takim ekranie odpowiada za jeden piksel. Tym, co najbardziej istotne z perspektywy widza jest zdolność doskonałego odwzorowania barw. Do 3 subpikseli kolorowych dodawany jest często subpiksel biały, co skutkuje bardzo szeroką przestrzenią kolorów wyświetlaczy OLED. Producenci takich telewizorów mogą korzystać z naturalnych właściwości diod organicznych. To same diody świecą na kolorowo, dzięki czemu nie ma tu potrzeby – jak w przypadku matryc typu LCD – stosowania dodatkowych barwnych filtrów.

Obraz wyświetlany na telewizorach typu OLED jest zawsze taki sam, niezależnie od kąta patrzenia, co stanowi nie lada walor, szczególnie przy rodzinnym oglądaniu filmów. Wyświetlacze tego typu charakteryzują się także bardzo krótkim czasem reakcji, na poziomie setnych części milisekundy – to niemal 100-krotnie lepiej, niż w przypadku najlepszych wyświetlaczy LED. Nie ma mowy o smużeniu! Wykorzystanie organicznych diod przekłada się także na idealną czerń, kiedy piksele się nie świecą oraz dobrą jasność. Światło nie musi w tym wypadku przedzierać się przez folie polaryzatorów, jak w przypadku ekranów LED.

Telewizory OLED – wady

Nie ma jednak urządzeń idealnych. Telewizor OLED mają nieco słabsze możliwości w zakresie wyświetlania koloru białego niż LED-y. Oprócz tego są to dość delikatne konstrukcje. Może je uszkodzić już niewielka ilość wilgoci. W wielu recenzjach pojawia się też kwestia wypalania się diod i tworzenia się tak zwanych powidoków na pikselach, które są stale eksploatowane. Łatwo się domyślić, że może to mieć znaczenie szczególnie w przypadku oglądania tych samych stacji telewizyjnych przez dłuższy czas. Znaczki poszczególnych stacji są wszak w jednym miejscu. Jeżeli jednak z typowych stacji telewizyjnych korzystacie stosunkowo rzadko, a rolę podstawowego źródła Waszej rozrywki stanowią portale pokroju Netflixa czy HBO GO, nie powinniście się spotkać z tym problemem. Telewizory OLED cechują się też dość wysokimi cenami, z pewnością wyższymi, niż – mówiąc w pewnym uśrednieniu – telewizory LED.

LED vs OLED – jaki telewizor wybrać?

Obie technologie wyświetlania obrazu mają zarówno swoje zalety, jak i wady. Telewizory typu LED są z pewnością bardziej powszechne niż OLED-y.  

Na ogół cechują się też niższymi cenami. Pod kątem rozpiętości gamy kolorów, szerokości kąta widzenia czy głębokości czerni organiczne diody górują jednak nad swoimi nieorganicznymi odpowiednikami. Rozważając zakup konkretnego modelu z pewnością, należy wziąć pod uwagę wiele czynników. Ze swojej strony polecamy – podobnie jak w przypadku testów sprzętu audio – obejrzeć identyczny materiał na kilku różnych odbiornikach. Liczymy na to, że po lekturze tego tekstu podejmiecie decyzje bardziej świadomie.