Z bardzo dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że żadna gama seryjnie produkowanych zestawów głośnikowych nie jest równie hi-endowa i równie zaawansowana technicznie jak seria 800 firmy Bowers & Wilkins. Jednak aby ją lepiej poznać, należy sięgnąć do historii tego producenta i to niemalże do samych początków jego działalności.
W 1966 roku, 43-letni wówczas John Bowers wraz ze wspólnikiem Peterem Haywardem, wcześniej zatrudnionym do pracy w prowadzonym przez Johna i Raya Wilkinsa sklepie elektronicznym Bowers & Wilkins Electronics, podejmują decyzję o rozpoczęciu produkcji i sprzedaży zestawów głośnikowych. Nie wzięła się ona znikąd, ponieważ wspomniany sklep otrzymywał liczne zlecenia z pobliskich szkół i kościołów na wykonanie instalacji nagłośnieniowych. Jednak decydującą rolę odegrał tu pewien niezwykły zbieg okoliczności. Jak niesie wieść, niejaka pani Knight, bardzo zadowolona z efektów pracy spółki Bowersa, zapisała mu kwotę 10 tys. funtów w swoim testamencie. W tym miejscu trzeba wyraźnie podkreślić, że na tamte czasy była to bardzo pokaźna kwota. Obdarowany w ten sposób przez los John Bowers spełnił życzenie kobiety, zakładając firmę produkującą zespoły głośnikowe. Od tego momentu stała się ona jego głównym zajęciem. Trzynaście lat później, po dużych inwestycjach w badania i rozwój, powstały legendarne zestawy głośnikowe 801. To one stały podwaliną dalszych sukcesów Bowers & Wilkins i od nich wszystko się zaczęło.
„Pierworodny” model
W 1979 r., po trzech latach badań i projektów, firma Bowers & Wilkins zaprezentowała kolumny 801, z potężną obudową, 30-cm wooferem i zamontowaną na szczycie „głową” średniotonową (jeszcze o kanciastych kształtach), a na niej – kopułką wysokotonową. Nota bene, osadzenie tweetera na samym szczycie, przyczyniło się do narodzin słynnego hasła „Tweeter on top”. Wracając jednak do samych kolumn 801, które były zasadniczo przeznaczone do zastosowań domowych, szybko okazało się, że zaopatrują się w nie także studia nagraniowe. Kolumny Bowers & Wilkins wykorzystywane były przez realizatorów dźwięku do monitoringu przy realizacji nagrań. Model 801 szybko stał się więc referencyjnym monitorem studyjnym i szacuje się, że w tamtym czasie używało go nawet 80 proc. studiów nagraniowych trudniących się muzyką klasyczną.
Kolejne usprawnienia w serii 800
Przez kolejne lata seria 800 przechodziła wiele ulepszeń konstrukcyjnych, przy czym dwa z nich – głośnik z kevlaru i system Matrix, należy zaliczyć do osiągnięć wybitnych. W 1982 roku wprowadzono nowy materiał – Fibrecrete – do produkcji obudowy jednostki średniotonowej. W 1987 roku pojawia się druga generacja, zwana Matrix 801, z systemem niskotonowym typu bas refleks oraz innowacyjnym systemem wewnętrznych usztywnień Matrix. Dało to początek zmodernizowanej serii 800, w której zadebiutował ten do dziś stosowany patent.
Na czym polega ów system? Matrix jest szkieletowym układem perforowanych płyt wykonanych z materiału o dużej gęstości. Zapobiegają one drganiom obudowy, a komórki powstałe między płatami wypełniane są dodatkowo pianką w celu wytłumienia fal promieniowanych do wnętrza obudowy. W 1990 roku wprowadzono nowy tweeter w modelu 801 FS. Natomiast ostatnia, trzecia generacja kolumn 801, z ulepszoną jednostką niskotonową i zwrotnicą oraz drobnymi zmianami w konstrukcji obudowy, została zaprezentowana w 1992 roku.
Na kolejne modele trzeba było czekać do końca 1998 roku. W tym czasie firma stworzyła wiele wyrafinowanych konstrukcji, takich jak Silver Signature czy Emphasis. Jednak szczytowym osiągnięciem w drugiej połowie lat 80. ubiegłego stulecia była zupełnie inna konstrukcja, należąca oczywiście do serii 800, a mianowicie model Matrix 800. To elektroakustyczne „monstrum” złożone z trzech części – dwóch basowych i jednej umieszczonej pomiędzy nimi średnio-wysokotonowej ważyło 110 kg i miało ponad 190 cm wysokości. Przy ich budowie wykorzystano wszystkie osiągnięcia i całe doświadczenie zdobyte przez pierwsze 20 lat istnienia firmy. Niesamowity wygląd nadał im Kenneth Grange z Pentagram Design – jeden z najwybitniejszych brytyjskich projektantów. Niecałą dekadę później Matrix 800 został niejako „zdetronizowany” przez zjawiskowego Nautilusa, który wziął nazwę od łodzi podwodnej kapitana Nemo, bohatera z twórczości Juliusza Verne’a pt. „20 000 mil podwodnej żeglugi”. Nautilus od Bowers & Wilkins to nowatorski zespół głośnikowy, pozbawiony dyfrakcji i rezonansów obudowy. Miał być początkiem odrębnej serii. Firma Bowers & Wilkins nie rozwijała jednak dalej tej koncepcji, niemniej jednak nie zrezygnowała z niego całkowicie, ponieważ część rozwiązań technicznych z Nautilusów znalazła zastosowanie w innych projektach.
Nadchodzi era Nautilusa
W 1998 roku pojawiła się zupełnie inaczej wyglądająca seria 800, nazwana jako Nautilus 800, z obudowami podobnymi do tych, których obraz dobrze zakorzenił się w audiofilskiej świadomości. Było to rezultatem pięcioletniego programu badawczego prowadzonego przez grupę inżynierów ze Steyning Research Center. W pomysłowy sposób połączono w tych konstrukcjach techniki Nautilus oraz Matrix. W serii Nautilus 800 wyprodukowano siedem modeli przeznaczonych dla wymagających miłośników muzyki i kina domowego. Prócz Nautilusa 801 w skład weszły trzy zestawy wolnostojące (podłogowe) – 802, 803 i 804, jeden podstawkowy (model 805) oraz dwa zestawy centralne. W proporcjach i konfiguracjach głośników były one odpowiednikami dawnych modeli z linii Matrix. W największych, czyli Nautilusach 801 zastosowano potężny (tym razem o średnicy 38 cm) głośnik niskotonowy. Kolumny te zyskały status referencyjnego monitora studyjnego, podobnie zresztą jak Matrix 801. Mimo, iż konstrukcje Nautilusów od 801 do 805 pojawiły się w roku 1998, to największe „osiemsetki” zaprezentowano dopiero w połowie roku 2001, równocześnie w wersji podstawowej i Signature. A ekskluzywnego Nautilusa Signature 805 wprowadzono jeszcze później, ale jak zresztą oznaczenie wskazuje, bezpośrednio nawiązuje on do konstrukcji już znanej. Zespoły głośnikowe Signature 800 powstały na 35−lecie firmy Bowers & Wilkins i bazowały na rozwiązaniach, które wówczas były największą chlubą firmy.
Diamentowa kopułka
Na przełom nie trzeba było czekać zbyt długo. W 2004 roku brytyjski producent zaskoczył cały high-endowy światek diamentowym głośnikiem wysokotonowym. W listopadzie tamtego roku w Londynie zorganizował pokaz prasowy, na którym zaprezentowano nowe modele z serii 800. Pod szklaną kopułą British Museum wystawiono linię głośników, z których część wyposażono w diamentowy głośnik wysokotonowy. Seria 800 była bardzo rozbudowana i obejmowała siedem kolumn do systemów stereo, cztery głośniki centralne, dwa głośniki efektowe i trzy subwoofery. Razem aż 16 modeli, dostępnych w trzech wersjach wykończenia fornirami najwyższej jakości. W diamentowy tweeter wyposażone były cztery najdroższe kolumny podłogowe i dwa głośniki centralne. Pozostałe konstrukcje miały kopułki aluminiowe.
Poza pomniejszymi elementami mechanicznymi i diamentowym tweeterem nowe „osiemsetki” były zupełnie odmienne od dotychczasowych, stworzone niejako od podstaw. Wprowadzono nowe głośniki basowe. Papier usztywniany kevlarem zastąpiono materiałem o strukturze „kanapkowej”. Pomiędzy zewnętrznymi warstwami włókna węglowego znalazła się lekka pianka Rohacell, powszechnie stosowana w przemyśle lotniczym. Warstwa pianki w membranach miała grubość 8 mm, dzięki czemu kolumny charakteryzowały się dużym tłumieniem wewnętrznym, zachowując przy tym bardzo dobrą sztywność. Poprawie uległo też przetwarzanie basów.
Na poprawę jakości dźwięku wpłynęły także najwyższej jakości obudowy z giętej sklejki, wytwarzane w duńskiej stolarni Bowersa. Wnętrze skrzyń dodatkowo usztywniono kratownicą Matrix. Ostatnim poważnym usprawnieniem w stosunku do starszych osiemsetek były zwrotnice. Zostały znacznie uproszczone, a komponenty użyte do ich budowy charakteryzowały się najwyższą jakością. Bowers & Wilkins konsekwentnie stosował tylko cewki powietrzne, a wszystkie kondensatory były to Mundorf Mcap (w sekcji wysokotonowej w wersji Supreme).
Sama diamentowa kopułka wysokotonowa to produkt firmy Element Six z Wielkiej Brytanii. Zajmuje się ona wytwarzaniem syntetycznych diamentów do celów przemysłowych, ale nawet jej wyprodukowanie pierwszej sferycznej membrany o ściśle określonej grubości sprawiło problem. Kiedy już udało się go rozwiązać, cały proces został opatentowany. Jako że przygotowania były czasochłonne, a sam materiał i jego obróbka są drogie, Bowers & Wilkins nie widzi obecnie możliwości stosowania nowego głośnika w tańszych seriach. Nie znajdziemy go nawet we wszystkich kolumnach serii 800. W tym miejscu warto przypomnieć, że diamentowa membrana powstaje w wyniku wymagającego technicznie procesu fizykochemicznego CVD (Chemical Vapour Deposition). Rezonans mechaniczny takiej membrany pojawia się dopiero przy 70 kHz, czyli niemal dwie oktawy poza górną granicą pasma akustycznego. Bowers & Wilkins twierdzi, że żaden, nawet najtwardszy metal (beryl czy tytan), nie daje takich możliwości.
Ciąg dalszy historii hi-endowej serii 800 firmy Bowers & Wilkins w kolejnej części artykułu.
Jeśli chcesz bliżej przyjrzeć się najnowszej generacji kolumn firmy Bowers & Wilkins z serii 800, czyli modelom z linii 800 Diamond D4, zapraszamy do kontaktu z jednym z salonów sprzedaży Top Hi-Fi & Video Design. Z pomocą fachowych doradców sprawdzisz możliwości wybranych modeli do niej należących w odpowiednio skomponowanym systemie audio, dopasowanym do kolumn, a także Twoich preferencji.
Komentarze