Dolby Atmos w domu – od soundbara po rozbudowane systemy

Co to jest Dolby Atmos

Zanim szerzej omówimy poszczególne komponenty systemu Dolby Atmos i sposoby ich rozstawienia, warto wiedzieć co to jest Dolby Atmos? Rozwiązanie to wprowadza do standardowej konfiguracji kina domowego, np. 5.1- czy 7.1-kanałowej, dodatkowe głośniki, które odpowiedzialne są za wprowadzenie trzeciego wymiaru – wysokości.

Technologia Dolby Atmos korzysta z tzw. techniki obiektowej, co umożliwia precyzyjne umiejscowienie źródeł dźwięku w wirtualnej przestrzeni akustycznej. Zapewnia to wysoką jakość dźwięku przestrzennego i realistyczne brzmienie, a tym samym sprawia, że słuchacz może poczuć się niemal jak w centrum filmowej akcji.

Pod względem oznaczenia systemu stosuje się tutaj 3-cyfrową nomenklaturę, np. 5.1.4. Oznacza to w tym wypadku, że do klasycznego systemu kina domowego 5.1 dodajemy 4 dodatkowe głośniki (najlepiej sufitowe) odpowiedzialne za przetwarzanie sygnału Dolby Atmos.

Soundbary z Dolby Atmos

Soundbary z technologią Dolby Atmos stanowią obecnie sporą część soundbarowego rynku. Znajdziemy tu zarówno tańsze, mniej zaawansowane konstrukcje, jak i świetnie brzmiące urządzenia, do których nie ma nawet potrzeby podłączania zewnętrznego subwoofera. Tego typu sprzęt będzie doskonałym rozwiązaniem zwłaszcza dla tych miłośników dobrego brzmienia, którzy mimo niewielkiej przestrzeni dostępnej w pomieszczeniu odsłuchowym nie chcą rezygnować z systemu dźwięku przestrzennego.

Soundbar zapewniający dźwięk Dolby Atmos ma, oprócz odpowiednich dekoderów, wbudowane przetworniki elektroakustyczne, które są najczęściej ustawione pod odpowiednim kątem względem miejsca odsłuchu.

Soundbary Dolby Atmos, choć nie zapewnią takich wrażeń dźwiękowych jak klasyczne kino domowe z kolumnami rozstawionymi po całym pomieszczeniu i zamontowanymi w suficie głośnikami efektowymi Dolby Atmos, to jednak ze względu na niewielką zajmowaną przestrzeń i znacznie łatwiejszą instalację i konfigurację, są dla nich ciekawą alternatywą.

Przykłady soundbarów obsługujących dźwięk przestrzenny Dolby Atmos:

• Bowers & Wilkins Panorama 3

• Devialet Dione

• Yamaha YSP-5600

Telewizory z technologią Dolby Atmos

Dźwięk w technologii Dolby Atmos może obsługiwać także telewizor. W ofercie znajdziemy zarówno tańsze, jak i droższe, bardziej zaawansowane, a przy tym zapewniające wysokiej jakości dźwięk odbiorniki telewizyjne kompatybilne z tym standem dźwięku przestrzennego.

Technologia Dolby Atmos to rozwiązanie obsługiwane przez wybrane modele telewizorów firmy Loewe, np 65-calowy telewizor bild i.65. Należy jednak liczyć się z tym, że głośniki telewizora nie będą w stanie oddać pełni możliwości standardowej konfiguracji Dolby Atmos, a nawet tego, co oferują kompatybilne z tym rozwiązaniem soundbary.

Amplituner Dolby Atmos

Z systemem dźwięku Dolby Atmos kompatybilne są wybrane amplitunery AV, obsługujące więcej niż 5.1-kanałów audio. Tego typu sprzęt doskonale sprawdzi się w domowych salach kinowych, współpracując np. z odtwarzaczem Blu-ray. Kino domowe Dolby Atmos stworzone z wykorzystaniem amplitunera AV to rozwiązanie, które nadaje się zarówno do średniej wielkości, jak i dużych pomieszczeń.

Chcesz z wykorzystaniem sprzętu audio, a konkretnie amplitunera AV, zbudować system 5.1.2-kanałowy, wówczas niezbędny będzie model przynajmniej 7.1-kanałowy kompatybilny z Dolby Atmos, w którym dwa z kanałów audio wykorzystamy na głośniki efektowe dla tego systemu, np. instalując dwa głośniki w suficie podwieszanym lub ustawiając na frontowych kolumnach podłogowych odpowiednio dopasowane przystawki Dolby Atmos.

Wśród nich szczególnej uwadze polecamy takie modele jak NAD T758 V3i (obsługujący konfigurację dźwięku 5.1.2), NAD T 778 (obsługujący konfiguracje 5.1.2, 7.1.2 i 5.1.4) oraz Yamaha RX-4A (amplituner obsługujący konfigurację 5.1.2). Sprawdź również zestawy kina domowego, wśród których nie brakuje komponentów obsługujących system Dolby Atmos.

Kolumny i głośniki Dolby Atmos

Technologia Dolby Atmos pod względem wykorzystywanych głośników i kolumn głośnikowych to tak na prawdę wzbogacenie klasycznej konfiguracji o dodatkowe głośniki efektowe, które w takim systemie kina domowego odpowiedzialne są za przetwarzanie dźwięku surround Dolby Atmos, zwiększającego przestrzenność sygnału audio (przede wszystkim w osi pionowej).

Nie każdy użytkownik może jednak pozwolić sobie na wykonanie zaawansowanych instalacji i skonstruowanie podwieszanego sufitu, w którym takie głośniki mogłyby zostać ukryte. Wtedy dobrym rozwiązaniem mogą okazać się przystawki Dolby Atmos lub ewentualnie soundbar.

Kolumny podłogowe

Kolumny podłogowe w systemie kina domowego Dolby Atmos, podobnie jak w wypadku wielu innych konfiguracji, odpowiadają za przetwarzanie dźwięku kanałów frontowych – lewego i prawego. Powinny być dopasowane wzorniczo nie tylko do pozostałych elementów nagłośnienia, ale także do aranżacji pomieszczenia odsłuchowego i jego wielkości.

Dobierając nagłośnienie warto więc zwrócić uwagę na ich skuteczność, a także moc (mając na uwadze wartość mocy, która może zostać odebrana z urządzenia wzmacniającego, np. amplitunera kina domowego i odpowiednio przetworzona na dźwięk). Nie można też zapomnieć o brzmieniu podłogówek, ponieważ mogą być one wykorzystywane nie tylko w ramach całego systemu kina, ale także do odtwarzania muzyki w klasycznym trybie stereofonicznym.

Kolumny podstawkowe

Alternatywą dla kolumn podłogowych w systemie kina domowego są kolumny podstawkowe. One również mają służyć do przetwarzania sygnałów audio z kanałów frontowych, choć mniejsze konstrukcje niekiedy wykorzystywane są również jako głośniki efektowe.

Kolumny podstawkowe są znacznie mniejsze, co powoduje, że można je ustawić nawet na szafce RTV. Warto jednak zainstalować je na specjalnych standach podłogowych, aby zapewnić odpowiednią wysokość przetworników elektroakustycznych względem słuchacza.

Głośnik centralny

Technologia dźwięku przestrzennego wymaga zastosowania głośnika centralnego. Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z systemem 5.1- czy 7.1-kanałowym, czy też Dolby Atmos, wysoka jakość dźwięku surround z zestawów głośnikowych bez tego głośnika jest niemożliwa do uzyskania.

Głośnik centralny w systemie kina domowego z technologią Dolby Atmos odpowiedzialny jest przede wszystkim za reprodukcję dialogów czy głosu lektora w ścieżce dźwiękowej filmu lub serialu. Jest więc nie mniej ważny niż kolumny frontowe czy głośniki surround.

Głośniki instalacyjne

Głośniki instalacyjne to niezwykle szeroka i różnorodna grupa modeli. W systemie kina domowego najczęściej wykorzystywane są głośniki do zabudowy w ścianie i suficie. Ścienne głośniki instalacyjne mogą być stosowane jako nagłośnienie frontowe (w tym jako głośnik centralny), ale wśród głośników ściennych znajdziemy także wiele modeli doskonałych na głośniki efektowe. Z kolei głośniki sufitowe, oprócz odtwarzania dźwieku w ramach systemów multiroom, są chętnie wykorzystywane jako te odpowiedzialne za przetwarzanie efektów dźwiękowych.

W Dolby Atmos głośniki instalacyjne sprawdzą się przede wszystkim tam, gdzie nie ma miejsca na standardowe kolumny podłogowe czy podstawkowe lub wówczas, gdy chcemy, aby nagłośnienie nie było pierwszoplanowym elementem aranżacji pomieszczenia odsłuchowego.

Głośniki sufitowe

W podstawowej konfiguracji Dolby Atmos w kinie domowym wykorzystywane są dwa takie głośniki, a w bardziej zaawansowanej cztery. Mówimy wówczas np. o systemie 5.1.2- lub 5.1.4-kanałowym. Ostatnia cyfra oznacza właśnie liczbę głośników sufitowych zainstalowanych na potrzeby odtwarzania dźwięku przestrzennego Dolby Atmos.

Przystawki na kolumny głośniowe

Głośniki zaprojektowane specjalnie na potrzeby standardu Dolby Atmos, zwane również „przystawkami” są kompromisem między soundbarem a głośnikami sufitowymi umieszczanymi nad głowami słuchaczy. Ustawia się je najczęściej na kolumnach podłogowych stosowanych w systemie kina domowego. Przykładem tego typu konstrukcji są  ELAC Debut 2.0 A4.2 oraz PSB Speakers Imagine XA.

Przystawki emitują dźwięk ku górze, pod odpowiednim kątem w kierunku sufitu. Dopiero po odbiciu od niego sygnał audio trafia do słuchacza, co ma symulować wykorzystanie klasycznych głośników sufitowych. W systemach Dolby Atmos z tego typu rozwiązaniami, w których duże znaczenie mają odbicia dźwięku od sufitu czy innych powierzchni, bardzo ważnym elementem jest odpowiednia akustyka pomieszczenia.

Subwoofer w standardzie Dolby Atmos

Subwoofer w systemie kina domowego z technologią Dolby Atmos odgrywa podobną rolę jak w innych, mniej lub bardziej zaawansowanych konfiguracjach. Odpowiada za poprawę przetwarzania basów, a co za tym idzie potęguje efekty dźwiękowe, takie jak wybuchy, strzały itp., których nie brakuje zwłaszcza w filmach akcji.

Subwoofer, ze względu na sposób rozchodzenia się niskich tonów w pomieszczeniu, możesz ustawić praktycznie w dowolnym miejscu. Sporo będzie jednak zależało od jego konstrukcji, a więc umiejscowienia przetwornika basowego i otworu bas refleks (jeśli mamy do czynienia z tego typu obudową). Wygodę ustawienia zapewniają przede wszystkim aktywne subwoofery bezprzewodowe.

Rozmieszczenie głośników zgodnie z systemem Dolby Atmos

Odpowiednie rozmieszczenie głośników w systemie Dolby Atmos ma niebagatelne znaczenie dla końcowego efektu, jaki uzyskamy np. oglądając filmy z dźwiękiem przestrzennym wykorzystującym ten system.

Soundbar z Dolby Atmos instalujemy tak, jak każdą standardową listwę soundbarową, a więc np. pod telewizorem na ścianie lub ustawiamy na szafce RTV. Resztą zajmą się już odpowiednio rozmieszczone przetworniki elektroakustyczne, wsparte dodatkowo cyfrowym przetwarzaniem sygnałów bazującym na rozmaitych algorytmach uprzestrzenniających odtwarzany dźwięk.

W systemie 5.14-kanałowym mamy podobną sytuację, przy czym głośników Atmosowych mamy nie dwa a cztery. Środkowa cyfra to liczba subwooferów, a więc np. system 7.2.2-kanałowy oznacza, że wykorzystujemy w nim 2 subwoofery i 7 głośników podstawowego zestawu kina – dwa frontowe, centralny i cztery efektowe rozstawione wokół miejsca odsłuchu, a całość dodatkowo uzupełniamy o głośniki sufitowe Dolby Atmos zamocowane w okolicy tzw. sweet spotu. Taka liczba głośników podczas odtwarzania dźwięku filmowego zapewnia możliwości brzmieniowe, jakich nie mieliśmy nigdy wcześniej.

Ratunkiem na nie do końca poprawne rozstawienie elementów w standardzie Dolby Atmos są różnego typu systemy automatycznej kalibracji. Pomagają one zniwelować niedoskonałości w odtwarzaniu dźwięków przez poszczególne kolumny głośnikowe czy głośniki sufitowe względem miejsca odsłuchu.