Jaka powinna być długość przewodów do głośników?

Wszyscy użytkownicy zestawów audio powinni pamiętać, że właściwy dobór długości, a także średnicy przewodów głośnikowych ma kluczowe znaczenie dla uzyskania naturalnego dźwięku. Dlatego w tym artykule wyjaśnię podstawowe zasady i zależności, które należy znać podczas doboru przewodów głośnikowych. Warto bowiem pamiętać, że niewłaściwe kable do głośników nie tylko negatywnie wpływają na dźwięk, lecz w skrajnym przypadku mogą doprowadzić do nieprawidłowej pracy przetworników kolumn głośnikowych.

Spis treści

• Dlaczego długość przewodu głośnikowego ma znacznie?
• Jak dobrać długość i grubość przewodu do głośników?
• Jak długość przewodu do głośników wpływa na dźwięk?
• Rodzaje konstrukcji kabli głośnikowych
• Podsumowanie

Dlaczego długość przewodu ma znaczenie?

Kable głośnikowe są nieodłącznym elementem każdego zestawu audio, w którym występują pasywne kolumny głośnikowe. Warto więc wiedzieć, że do systemu należy dobrać odpowiedniej długości przewody głośnikowe, które zapewnią bezproblemowe działanie systemu stereo lub kina domowego. Wbrew pozorom przewód głośnikowy jest elementem, który cechuje się wieloma parametrami i zależnościami. Niektórym użytkownikom wydaje się, że wystarczy włożyć wtyki bananowe w odpowiednie miejsce i po sprawie. Rzeczywistość jest jednak nieco inna, dlatego postaram się wyjaśnić, dlaczego odpowiednia długość przewodu głośnikowego jest istotna.

Każdy przewód charakteryzuje się określonymi parametrami takimi jak rezystancja, indukcyjność i pojemność. Wpływają one na współpracę ze wzmacniaczem. O ile indukcyjność i pojemność mają wpływ na pasmo przenoszenia i stabilność pracy wzmacniacza, to rezystancja jest odpowiedzialna za ewentualne straty mocy. Kabel o niezerowej rezystancji (to znaczy prawdziwy, nie ten idealny) stanowi dodatkowe obciążenie dla wzmacniacza. Część mocy wzmacniacza wydziela się w postaci ciepła w samym kablu. To, jaka to część, zależy od stosunku rezystancji kabla do impedancji zestawu głośnikowego. Należy dodać, że rezystancja kabla zależy od rodzaju materiału, z jakiego jest zrobiony, np. miedzi beztlenowej. Na wartość tego parametru wpływa także długość przewodu oraz przekrój. Najlepszym przewodnictwem (najmniejszym oporem elektrycznym) charakteryzuje się srebro, niewiele ustępuje mu miedź, właśnie dlatego z tego materiału produkowana jest zdecydowana większość przewodów, zwłaszcza tych do zastosowań w audio. Inne metale wykazują znacznie wyższą rezystancję, co jednak nie wyklucza tego, że mogą być wykorzystywane jako domieszki do stopów miedzi i srebra.

Każdy użytkownik powinien pamiętać, że długość przewodu do głośników powinna być jak najmniejsza. Warto więc przemyśleć, jak poprowadzić przewody, aby maksymalnie skrócić drogę pomiędzy wzmacniaczem i kolumnami. Pamiętajcie, że nadmiarowy, zwinięty kabel jest także bardziej narażony na przypadkowe uszkodzenia mechaniczne.

Jak dobrać długość i grubość przewodu

Zależnie od długości wymaganych połączeń między wzmacniaczem (amplitunerem) a zestawami głośnikowymi przyjmuje się następujące (minimalne) wartości przekroju przewodników w kablu. Oczywiście, można zastosować grubsze kable do głośników, o ile względy ekonomiczne nie są priorytetem.

• 0,8 mm² dla przewodów nie dłuższych niż 2,5 m,
• 1,25 mm² połączenia o długości do 4 m,
• 2,0 mm² gdy przewody muszą mieć długość w zakresie od 4 do 6 m,
• od 3,0 do 5,0 mm² dla bardzo długich odcinków kabla - powyżej 6 m.

Zasada jest więc prosta. Im dłuższy ma być kabel głośnikowy, tym większy powinien mieć przekrój, aby przesłać sygnał w niezmienionej formie.

Jak długość przewodu do głośników wpływa na dźwięk?

System audio z technicznego punktu widzenia stanowi zbiór powiązanych ze sobą elementów, które muszą być odpowiednio dobrane, aby zapewnić użytkownikowi prawidłową pracę. Mówiąc najprościej, tylko, gdy postaramy się i zadbamy o to, aby sprzęt nie miał słabych punktów, osiągniemy wysoką jakość dźwięku. Jednym z bardzo ważnych elementów są kable głośnikowe. Wyjaśnię więc, jak ich długość wpływa na jakość dźwięku.

Po pierwsze, zbyt cienkie kable głośnikowe mogą powodować obniżenie głośności i ograniczać dynamikę dźwięku. Głośność spada wskutek poboru części mocy przez kabel, jednak spada jednakowo dla wszystkich częstotliwości. Mniejsza głośność przekłada się na mniejszą rozpiętość między najgłośniejszymi i najcichszymi dźwiękami.

Po drugie, rezystancja kabla nie tylko "zabiera" część napięcia (mocy), ale dość skutecznie obniża DF, czyli tak zwany damping factor (współczynnik tłumienia) - parametr wzmacniacza wyrażany stosunkiem rezystancji głośnika do rezystancji wyjściowej wzmacniacza.

Dlaczego jest to ważne? Bardzo mała wartość oporu wyjściowego wzmacniacza wraz z podłączonym do niego przewodem głośnikowym oznacza dużą wartość współczynnika DF.

Dzięki temu, wzmacniacz elektrycznie "tłumi" nierówną charakterystykę częstotliwościową głośnika, wyrównując ją. Wpływa to dodatnio na brzmienie. Skoki nietłumionej charakterystyki nawet dobrej kolumny głośnikowej mogą bowiem dochodzić do kilkunastu, a nawet więcej decybeli. Zastosowanie przewodu o większym przekroju pozwala zachować wartość DF w rozsądnych granicach (np. pozostawienie przynajmniej na poziomie 80% jego wartości katalogowej).

Rodzaje konstrukcji kabli głośnikowych

Producenci stosują w kablach głośnikowych różne typy konstrukcji. Najczęściej są to powszechnie stosowane rozwiązania, zdarzają się jednak autorskie patenty, które mają na celu zagwarantować transport sygnału w niezmienionej formie. Omówię więc krótko najczęściej stosowane konstrukcje w kablach głośnikowych.

Przewody głośnikowe MS (multi stand)

Zacznę od tego, że przewody głośnikowe typu MS są najbardziej rozpowszechnionym typem konstrukcji. Konstrukcje tego typu określane są także jako linka, czy przewód wiązkowy. Ich konstrukcja polega na skręceniu żył z cienkich nitek przewodnika. Żyły są odizolowane od siebie dielektrykiem i umieszczone w koszulce z tworzywa sztucznego np. PCV. Zadaniem takiej budowy jest ograniczenie wpływu zjawiska naskórkowości. Duża liczba odpowiednio cienkich przewodników umożliwia przewodzenie odpowiednich natężeń prądu przy zachowaniu równomierności sygnału. Tak zbudowany przewód zachowuje się, jakby był pojedynczą żyłą. Czynna powierzchnia przewodząca pozostaje stosunkowo niewielka, ponieważ obejmuje obszar przy powierzchni wiązki. Elektrony, zamiast poruszać się po właściwych nitkach, mogą przechodzić z jednej na drugą. Uwarunkowane jest to powstawaniem warstwy tlenku na powierzchni poszczególnych nitek. Grubość warstwy nie jest stała (regularna), więc elektrony wybierają miejsca, w których jest ona najmniejsza. Podczas przebijania się przez tlenek następuje utrata tzw. informacji subtelnych. Aby temu zapobiec, stosuje się surowce o dużym stopniu czystości. Przewody głośnikowe wykonane w technologii multi stand produkuje między innymi Real Cable.

Przewody głośnikowe typu SC (solid core)

Powszechnie stosowanym typem konstrukcji kabli głośnikowych jest także solid core. Jak sama nazwa wskazuje, jest to pojedynczy rdzeń, który przewodzi sygnał. Zaletą tej konstrukcji jest brak wzajemnego wpływu poszczególnych żył, które mogą generować pole elektromagnetyczne. Z testów wynika także. Że przewody głośnikowe typu solid core wykazują mniejszy efekt naskórkowości. Zdaniem niektórych użytkowników tego typu przewody głośnikowe mogą cechować się bardziej obfitym basem, jednak potraktowałbym tę opinię raczej jako subiektywne odczucie konkretnych użytkowników. 

Przewody głośnikowe typu Litz

Przewody głośnikowe typu Litz to specjalna konstrukcja kabla, polegająca na umieszczeniu pojedynczych żył przewodnika w osobnych izolacjach. W ten sposób następuje redukcja naskórkowości i poprawia się rozkład ładunków w całym kablu. Konwencjonalny kabel głośnikowy typu Litz zawiera dużą liczbę cieniutkich drucików. Jest ich na tyle dużo, że przesyłanie dużych natężeń prądu odbywa się bez jakichkolwiek zakłóceń. Natomiast Hyperlitz jest strukturą pochodną, charakteryzującą się mniejszą liczbą przewodników, ale o większym przekroju i innym rozmieszczeniu przestrzennym. Wolną przestrzeń między przewodnikami wypełnia symetryzator. Utrzymuje przewodniki w określonej pozycji. W konsekwencji zapobiega zmianom takich parametrów jak indukcyjność i pojemność. Zjawisko naskórkowości jest prawie całkowicie wyeliminowane. Przewody głośnikowe typu Litz charakteryzują się dość znaczną pojemnością ze względu na dodatkowe warstwy izolacji, które chronią przed uszkodzeniami mechanicznymi. Przed zastosowaniem kabla głośnikowego tego typu należy upewnić się czy posiadany wzmacniacz może współpracować z tego typu okablowaniem (dotyczy to tylko nielicznych i dość egzotycznych konstrukcji).

Przykładem przewodów głośnikowych wykonanych w konstrukcji Litz są niektóre modele Audioquest, które polecam zarówno do budżetowych systemów audio, jak i sprzętu wyższej klasy.

Przewody głośnikowe o konstrukcji taśmowej (wstęgowej)

Ten typ budowy umożliwia zmniejszenie indukcyjności kabla i posiada walory praktyczne. Przewody głośnikowe można ukryć pod wykładziną podłogową lub dywanem. Efekt naskórkowy jest pomijalnie mały. Cienkie blaszki przewodzą całym przekrojem. Mają duży czynny przekrój przewodzący. Dzięki temu przy niewielkich gabarytach mogą przenosić prądy o dużych natężeniach. Indukcyjność jest niska, natomiast pojemność zależy od zastosowanego dielektryka.

Kable głośnikowe wykonane w konstrukcji taśmowej oferują tylko nieliczni producenci, ponieważ proces produkcyjny jest dość skomplikowany, a wysoka cena takich konstrukcji sprawia, że nie zawsze brane są one pod uwagę podczas wyboru kabli głośnikowych.

Podsumowanie

W tym poradniku wyjaśniłem najważniejsze parametry kabli głośnikowych, które bezpośrednio wpływają na jakość dźwięku. Właściwy dobór długości i grubości kabla głośnikowego jest niezbędny, aby w pełni wykorzystać potencjał posiadanych zestawów głośnikowych. Przed zakupem radzę także zwrócić uwagę, jaką konstrukcję ma dany przewód głośnikowy, co pozwoli świadomie dobrać najlepsze rozwiązanie do oczekiwań i posiadanego sprzętu.

Jeśli zastanawiacie się, jakie kable głośnikowe wybrać do Waszego sprzętu audio, zachęcam do odwiedzenia salonu Top Hi-Fi. Wybierając kable warto skorzystać z pomocy specjalistów, co pomoże w pełni wykorzystać potencjał brzmieniowy Waszego systemu audio. Jako #EksperciDobregoBrzmienia chętnie pomożemy wybrać odpowiednie przewody głośnikowe, które będą dopasowane do Waszych oczekiwań i budżetu.

Muzyka potrafi pisać najlepsze historie. Usłysz swoją, dzięki Top Hi-Fi & Video Design